Sterke personages in solovoorstelling over Europese Unie
De Europese zaak is nog lang niet af. Technocraten en
populisten strijden om haar verdere ontwikkeling dan wel haar ondergang. Reden
voor Joan Nederlof van Mugmetdegoudentand om, na haar eerdere voorstelling over
Eurocommissaris Charlotte Hajenius in 2014, opnieuw de draad weer op te pakken.
Hajenius (zie foto) moet als lid van de VVD hard vechten tegen de scepsis over Europa die
in haar partij heerst en daarnaast ook nog een kritische journaliste van haar
lijf houden. De voorstelling, onder eindregie van Lineke Rijxman, voltrekt zich
daarmee in heel verschillende tonaarden. Door de drie videoschermen, die een
geavanceerde plaats innemen, gebeurt dat ook nog eens op een visueel zeer
aantrekkelijke manier.
Hajenius beklimt om te beginnen het spreekgestoelte dat zich
aan de bovenrand van een van de schermen bevindt en dankt het publiek voor haar
komst naar de Toneelschuur. Dit is haar kans om als Eurocommissaris regelgeving
haar zorgen te uiten over het verval van de Europese idealen. Die zorgen gaan
echter niet diep want als een rasechte liberaal moet ze ook vaak lachen. Dat
gebeurt tijdens een remake van de toespraak die Frans Timmermans in de
Verenigde Naties hield over de ramp met de MH17, nog steeds een beladen
onderwerp, dat echter door de losbollige Hajenius zonder enige wroeging wordt
behandeld. Door beelden op te roepen en daar een emotionele waarde aan te verbinden
weet deze gehaaide tante haar carrière in de gewenste richting te sturen.
Tussendoor horen we dat zijzelf verzonnen is en wel door een
kritische verslaggeefster van Brandpunt die toevallig Joan Nederlof heet en
kritische vragen aan Hajenius probeert te stellen. Dat biedt meteen de
mogelijkheid in te gaan op de totstandkoming van de Europese Unie en de rol
daarbij van Hajenius (Arnhem, 1962), die als oppas van de kinderen van Ruud
Lubbers en door een ontmoeting met Hans Wiegel en Helmut Kohl zelfs te zien is
bij de ondertekening van het Verdrag van Maastricht in 1992. Fraai is de ode
die Hajenius aan die plaats brengt door middel van een lied, terwijl ze de
kritische televisiejournaliste door een tik op het scherm van het lijf probeert
te houden. Een vraag van een kleinkind van vier jaar over de eerlijke verdeling
van de middelen in de EU leidt tot een schaamteloze neoliberale toespraak in
het Europees parlement.
Het gebruik van de videoschermen wordt geïntensiveerd
tijdens een weekend dat Hajenius met haar man, fraai gespeeld door technicus
Coen Jongsma, doorbrengt in de Italiaanse grensplaats Ventimiglia. Eerst ziet
ze een zwarte man voor de ramen slaan maar als Hajenius de politie gebeld heeft
verschijnt ook de journaliste. Niet veel later zijn de rollen omgedraaid en
staat Hajenius achter de ramen, terwijl de journalist het publiek informeert
over de werking van de drie belangrijkste instituten van de Europese Unie,
namelijk het weinig krachtdadige Europese parlement, de technocratische Europese
Commissie en de Raad van Europa, die vooral de nationale belangen in de gaten
houdt. Een bombardement aan treurige beelden, onder andere van het hek dat
Hongarije neergezet heeft om vluchtelingen buiten te houden, leidt ertoe dat de
journaliste zich aanmeldt als vrijwilligster in Griekenland. Terwijl ze een
mandarijntje pelt, vertelt over de meerwaarde van het werken met de
vluchtelingen. Zij hoopt nog steeds dat Hajenius in staat is om met een
bevlogen toespraak het Europese project vooruit te helpen.
In een interview dat Margriet Brandsma met Hajenius heeft, blijkt
echter haar rancuneuze aard, waarop de journaliste weinig anders kan doen dan de
door haar zelf geschapen kwelduivel dood te schieten en vervolgens een aantal
voorzetten te geven voor verbetering van de Europese Unie, daarbij geholpen
door niemand minder dan Angela Merkel.
Hoewel het verhaal over de EU niet eens zoveel nieuwswaarde
bevat, is de manier waarop actrice Joan Nederlof haar personages uitbeeldt van
grote klasse. Hajenius, die er alles aan doet om haar carrière niet in gevaar
te brengen, heeft een enorme uitstraling. De bezorgde journaliste zorgt voor het
noodzakelijke tegenwicht. Daarnaast laat Nederlof ons ook nog eens achter met
een boodschap van hoop. Geen luxe in een tijd waarin de Europese integratie
kapot lijkt te gaan in de strijd tussen technocraten en populisten.
Hier
de Facebook pagina van Charlotte Hajenius.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten