Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



dinsdag 11 oktober 2016

Cultuurbarbaren, Tegenlicht, 9 oktober 2016


Activisme als nieuw onderdeel van kunst

Verbindende schakel in deze Tegenlicht-uitzending geregisseerd door Alexander Oey is de Italiaanse schrijver en muziekcriticus Alessandro Baricco (1958), die bekend werd met zijn essay De barbaren, waarin hij stelt dat de huidige cultuur in snel tempo verandert door de digitalisering. Anders dan de titel van zijn essay doet verwachten, is Baricco niet pessimistisch over deze ontwikkeling. De daarmee samenhangende oppervlakkigheid kan een positieve betekenis krijgen. In het begin van Cultuurbarbaren zegt hij dat de aloude wijnlanden Frankrijk en Italië voorbijgestreefd worden door andere landen. Wijnland Nederland noemt hij daarbij niet, maar dat komt nog wel als de klimaatverandering doorzet. Als ik hem goed heb begrepen leidt dit tot meer diversiteit. Net als de wijn verandert ook de kunst. Die trekt zich meer aan van de buitenwereld. Oey laat verschillende vormen waarin kunst en wereld samenkomen, al zijn die helaas niet allemaal even gelukkig gekozen.

Tijdens de laatste Biënnale in Venetië was er veel aandacht voor de rol van het kapitaal in de kunst. De Britse kunstenaar Isaac Julien laat Het kapitaal van Marx integraal voorlezen. Dit werk is volgens hem nog steeds actueel in een tijd waarin land onteigend wordt en oligarchen dure kunst in freeports opslaan zonder daarover belasting te betalen. Tegelijkertijd heeft Jullien geld nodig om zijn boodschap te kunnen uitdragen. De financiële steun van Rolls Royce vindt hij niet verkeerd aangezien hij de controle over zijn project houdt.

In Liverpool heeft men een sociaal project bedacht om oude huizen in een achterstandswijk op te knappen en daardoor te behoeden voor sloop en dure nieuwbouw. Dit Assemble project kreeg de Turner prijs. Men verdedigt zich tegen kritiek op de prijs dat kunst een plooibaar begrip is en dat men discussie hierover op gang brengt. De nieuwe bewoners zijn in ieder geval tevreden.

Beeldend kunstenares Femke Herregrave heeft bedacht om om de kabels waarmee informatie wordt doorgegeven in kaart te brengen. Zo maakt ze zichtbaar dat door het smelten van de ijskappen de afstand tussen Londen en Tokio verkort wordt, hetgeen het kapitaal in de kaart speelt. Ze hoopt dat haar project ertoe leidt dat men zelf meer invloed gaat uitoefenen op processen die anders langs om heen gaan.

Het project Dark Ecology probeert verschillende disciplines met elkaar te verbinden op milieugebied. In een streek in Rusland die verwoest is door de nikkelindustrie wordt kunst ingezet om duidelijk te maken hoe belangrijk het is dat we de wereld niet door onze eigen gulzigheid ten gronde laten gaan. Initiatiefnemer is de Britse filosoof Timothy Morton (1968). Hij denkt dat kunst kan helpen de traumatische omgang van de mens met de natuur te verwerken.

Renzo Martens tenslotte heeft een manier gevonden om oude palmolieplantage arbeiders van Unilever in Oost Congo te helpen om hun manier van leven te verbeteren. Hij zegt zelf dat zijn kunstproject op veel weerstand stuit. Dat kan ik me voorstellen. Wie wil er nou verhuizen omdat een blanke kunstenaar een kunstidee op de plaats van zijn huis heeft gepland? Zijn wens om de hiërarchie op zijn kop te zetten klonk me nogal bedacht in de oren. In het idee van Morton, die kunst ziet als een vraag naar waarheid, zat meer muziek. 

Hier het achtergrondartikel van Rolf Hermsen uit de VPRO gids, hier de blogspot van Timothy Morton over Dark Ecology ofwel Ecology without nature.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten