De gevolgen van oorlog voelbaar in beeld gebracht
De documentaire Checkpoint
Molenhoeve van Dorothée Forma is te beschouwen als een inleiding op de
langere documentaire Getekend - Veteranen
in therapie, waarin Coen
Verbraak zes dienstplichtige veteranen volgt die problemen
kregen na hun uitzending op een of andere vredesmissie, zoals dat eufemistisch
heet. Peter Weterholt wiens leven door Forma gefilmd werd, had een van hen
kunnen zijn. Vanwege de posttraumatische stress die soms jaren later optrad,
zijn de zes mannen in groepstherapie gegaan. Verbraak filmt hen ook thuis. Hun
geschiedenissen komen ongedeeld zonder namen in beeld. Het mooie daarvan is dat
het één verhaal wordt vanaf de aanmelding tot de toetrede tot en met de
groepstherapie, nadeel dat ik niet altijd wist wie van de veel op elkaar
lijkende mannen welke uitspraak deed, dus vooraf mijn excuses als ik iets
toeschrijf aan een verkeerd persoon.
Verbraak begint met de 57 jarige kok Hans die aan de
keukentafel zit en vertelt dat hij net ontslag heeft gekregen van zijn
werkgever het Friesland College omdat hij daar nooit meer verschenen is. Hij
was bijna 23 jaar oud toen hij aan zijn missie begon, net als de anderen, nauwelijks
wetend wat die inhield. Men vulde een advertentie in van de landmacht in de
televisiegids en voor men het wist zat men in een vliegtuig op weg naar het
verwoeste Beiroet. Hans ruikt nog de kerosine op het hete vliegveld, proeft nog
het roestige water in het kapotgeschoten hotel en ziet nog de wapperende
gordijnen uit de flats die ze de volgende dag op weg naar hun basis in het
zuiden passeerden. Later thuis vertelde hij alleen over de leuke kanten, al
waren doden en gewonden aan de orde van de dag. Van het leger hoorde hij niets
meer. Als de spanning te hoog werd, kroop hij in zijn auto en reed zijn stress
weg. Tijdens een vakantie in Turkije sloot hij zichzelf op in de kelder van het
hotel omdat het hem deed denken aan Libanon. Zijn vrouw herkende de symptomen
in een artikel in de krant en regelde hulp. Hans is op dit moment moe, leeg van
alles wat hij heeft weggestopt en ziet ontploffende vuurballen in zijn dromen. Hij
vreest dat hij niet meer van zijn angst afkomt en dat hij over vijf jaar niet
meer leeft.
Ed moest tijdens het inleveren van zijn plunje bijbetalen
voor spullen die hij kwijt was geraakt. Twintig jaar bleven zijn nare ervaringen
op de achtergrond. In die tijd werd hij serieuzer en harder. Carbid explosies met
oudjaar brachten de oorlog weer terug. In therapie hoopt hij weer zijn
zorgeloze kant terug te krijgen. Tijdens een familiedag komt de inactiviteit en
de moeilijke communcatie met de in zichzelf gekeerde veteranen ter sprake. Ed heeft
na twee jaar nog geen einddatum gesteld voor zijn therapie.
Patrick is nog steeds overstuur toen hij de gewonden van een
aanslag niet mocht helpen, maar moest instappen in de legerjeep. Op de basis kreeg
hij een drankje en dat was het. Hij voelt zich nog steeds schuldig. Hij is
inmiddels gescheiden en vertelt niet veel aan zijn kinderen. Zijn ex maakte een
boekje getiteld Getekend waarin ze
aan haar kinderen uitlegt dat hun vader een kastje in zijn hoofd heeft dat niet
op orde is, maar dat hij bezig is het weer op orde te krijgen. Een
maatschappelijk werker legde de vinger op de zere plek. Het was een grote stap
om toe te geven dat hijzelf de bron van zijn onvrede was en niet zijn omgeving.
De groep betekent meer voor hem dan gewone vrienden omdat ze alles van hem
weten. Hij weet nog niet hoe lang hij ermee door gaat.
De vriendin van Nick werd gek van zijn apathie. Ze hebben
een baby en deden een relatie therapie om te weten hoe ze daarover konden
praten. Nick was bang voor drilboren hoewel hij dat nergens aan kon relateren.
Hij doet een EMDR therapie om de kracht van zijn nare ervaringen te reduceren,
waardoor het leven weer draaglijker wordt. Hij is trots op zijn werkzaamheden
in het leger. Als zijn zoon later ook op missie wil zal hij hem niet
tegenhouden.
John voelde zich schuldig omdat hij mogelijk tijdens een
patrouille iemand had gedood. Thuis durfde hij de staat niet meer op. Hij ging net
als Ed meer drinken en had zelfmoordneigingen, zoals Patrick, die zichzelf maar
een last voor de maatschappij vond en zich op een avond wilde verhangen maar
net op tijd op verzoek van zijn vrouw werd aangehouden door de politie. John mist
zelfvertrouwen, ging naar Lourdes om zijn schuldgevoel kwijt te raken en krijgt
een buddyhond die hem helpt om thuis niet weg te zakken.
De vriendengroep van Jan Willem kromp bij thuiskomst vanwege
een veranderde interesse. Zijn stille leven had zeker te maken met de missie,
weet hij. In therapie maakte hij een beeldje dat uitdrukt dat hij weer wil
voelen. Nadat hij stopte met zijn medicatie beleefde hij drie slechte weken
maar hij kon tot zijn tevredenheid wel weer huilen. Hij gaat met tegenzin naar
de groep en wil stoppen om zelf nieuwe stappen te zetten, al zal hij de goede
verstandhouding missen. Met een ritueel wordt afscheid van hem genomen. Het voelt
of hij zonder zijwieltjes gaat fietsen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten