Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



donderdag 15 september 2011

Theaterrecensie: 4.48 Psychosis, van Sarah Kane door Wendell Jaspers, 14 september 2011


Reactie svp. Jonge vrouw ten prooi aan hels liefdesverdriet.

We zien een jonge vrouw met kort blond haar onder een felle lamp in de houding van een gehangene. Ze staat op een stoel helemaal achter in het grote kale toneel met een vloer die eruit ziet als een enorm lamswollen tapijt - maar waarin ze later ook de letters RSVP tekent - als om de onmetelijke afstand aan te geven tussen haar en de wereld. Ze draagt een jurk als een dwangbuis over haar jeans en heeft veel te grote bruine schoenen aan. Uit de bandrecorder klinkt de stem van een psychiater dan wel een psychotherapeut, die op een nogal ingewikkelde manier vraagt hoe het komt dat ze vrienden heeft en zich toch niet verbonden en eenzaam voelt.

4.48 Psychosis verhaalt over haar wanhopige liefde voor de psychiater. Hij beantwoordt die niet, omdat hij vindt dat ze een werkrelatie hebben en zij vindt van niet. Aan het eind keren we terug naar dezelfde opstelling. Sarah hangt, de psychiater praat door de bandrecorder. Het is jammer dat de stem van de zielenknijper van Jacob Derwig is, net alsof we in een aflevering van In Therapie zitten.

De marteling van de vrouw klinkt door in de muziek die een belangrijk element in de voorstelling vormt, net als de geluids- en de lichteffecten. Voor aanvang wordt gewaarschuwd voor de stroboscopische licht. Deze werpen af en toe nog een genadelozer licht op de geestelijke naaktheid van deze intelligente weerloze vrouw.

Psychosis is het relaas van een jonge vrouw aan het eind van haar latijn. Ze vertelt woedend over haar opname in de psychiatrie kliniek. Over de goedbedoelde adviezen, de domme vragen, de overdosering aan medicijnen, het totale gebrek aan inleving. Ze speelt een dialoog met een hulpverlener. Ze heeft veel ziekte-inzicht. Het ingeblikte gelach op de achtergrond na haar antwoorden maken die extra wrang.

Je zou verwachten dat de voorstelling door al haar wanhoop loodzwaar zou worden, maar het levendige spel van Wendell Jaspers houdt de toeschouwer vijf kwartier gekluisterd aan de vrouw met haar litanie tegen de onrechtvaardige wereld en vooral tegen zichzelf. Om aan zichzelf te ontkomen speelt ze af en toe met schokkerige bewegingen de rol van een poppetje uit een tekenfilm met de daarbij behorende geluidjes. Ze kan niet anders dan zich als een malloot gedragen. In ieder geval brengt ze daarmee de noodzakelijke lichtheid aan in haar pikzwarte universum. Ontroerend is de monoloog tegen het publiek over de inhoud van een gelijkwaardige relatie.

Tijdens het applaus voelt ze nog steeds kwetsbaar. Je zou een arm om haar heen willen slaan. Dat zegt iets over de overtuiging waarin Wendell Jaspers de wanhoop van Sarah Kane heeft overgebracht.

4.48 Psychosis was de laatste tekst van Sarah Kane (1971-1999). Meer over haar op Wikipedia.
Na Al mijn zonen alweer een puntgaaf product van Thibaud Delpeut.

5 opmerkingen:

  1. Mooie recensie, lijkt me zeer interessant stuk.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Thibald Delpeut stuurde de volgende reactie op Facebook:

    'dank voor je mooie recensie. We zijn heel trots op deze productie die bijzonder, intens maar ook bevredigend was om aan te werken op vele fronten. De overweging om JAcob te vragen de stem in te spreken had louter te mkaen met het feit dat hij dat heel goed kan en vaak doet (inspreken). Hij was degene die mij erop wees dat hij inderdaad ook IN Therapie doet. In mijn oenigheid had ik dat over het hoofd gezien (ongelooflijk). Heb besloten me daar niet aan te storen en te gaan voor kwaliteit. Ik begrijp je bezwaar tegen de connotatie. Enkele anderen hebben dat ook gezegd, weer anderen storen zich er niet aan of vinden het een toevoeging. ik laat het zo, denk ik. Maar ik snap dat het je uit de wereld van de voorstelling haalt op zo'n moment... Het nummer aan het eind is Unchained Melody van The Righteous Brothers, trouwens. Iedereen kent het maar van wie was het nou ook alweer??'

    waarop ik antwoordde dat de stem van Jacob Derwig maar een minor issue was in het licht van de hele voorstelling gezien (en dat ik me al verheug op Freule Julie, weer met Wendell, maar dan met twee anderen).

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Wat leuk dat Thibald deze tekst en uitleg geeft.
    Heel erg verdiend, je hebt een pracht recensie geschreven.
    En ik ben echt benieuwd geworden, laat het je weten als ik geweest ben.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Dank je wel, Jezzebel
    Per ongeluk schreef ik Thibald ipv Thibaud.

    BeantwoordenVerwijderen