Elektrificerende
voorstelling over onze omgang met onze trauma’s
De sfeer zit er
al meteen goed in als het publiek de Bovenzaal van de Toneelschuur betreedt.
Terwijl Imke Smit achterin het podium op haar basgitaar speelt, ontvangen Eran Ben-Michaël
en George Tobal het publiek. Men wordt uitgenodigd ook rond de piste van zand
aan te schuiven, waarop zich behalve een kruiwagen granaatappels weinig
bevindt. Met minieme middelen weet Theater Rast met een sterke toon een
maximaal effect te bereiken.
De tekst lijkt
vanzelf tot stand gekomen. Eran en George refereren aan hun vorige
voorstelling, die geregisseerd werd door de Koerd Celil Toksoz. Hij vertelde
hen tussendoor verhalen over zijn vluchtverleden die de aanleiding vormen voor
deze voorstelling. De afspraak was dat niet alleen hij, maar ook de anderen hun
vluchtverhalen zouden vertellen.
Als Celil
eenmaal op het toneel is binnengehaald, gaat het al gauw over een Hollands meisje
dat ze nodig hebben als tegenwicht voor hun ellende. Het feit dat de cavia van
Imke pas dood gegaan was, maakte haar een perfecte partner. In een mooie scène
leggen de vier hun familiegeschiedenis uit aan de hand van granaatappels in het zand, dat als een platte
wereldbol kan worden voorgesteld. Het is grappig
dat de appels van Imke heel dicht bij elkaar leggen, terwijl de anderen enorme
afstanden hebben overbrugd om uiteindelijk in Nederland te komen.
In korte scènes
wordt duidelijk gemaakt hoe de verhoudingen binnen het gezin lagen. Celil kreeg
bezoek van zijn vader toen hij in Turkije in de gevangenis zat, maar de tijd
was te beperkt om elkaar echt te spreken. George had als kind geen idee waarom
het gezin weg moest uit Syrië. De familie van Eran moest tot tweemaal toe
vluchten. Imke weet niet veel meer te vertellen dan over een vakantiereis naar
Wenen met kibbelende ouders voorin en in zichzelf gekeerde kinderen achterin.
Nadat Eran de ontstane
kakafonie het zwijgen heeft opgelegd, vraagt hij aan een man uit het publiek of
hij het in het openbaar zou zeggen als het niet goed met hem ging. Daarna
worden ook andere mensen ondervraagd over hun eerlijkheid. De groep brengt
daarmee het dilemma naar voren of het altijd goed is om elkaar de waarheid te
vertellen. Eran vond het maar vreemd dat zijn joodse familie zo zwijgzaam was
tijdens een bezoek aan een plaats in Roemenië waar ze ooit woonden. George doet
een geleide fantasie oefening waarin het publiek ervaart wat het is om opeens
de koffers te moeten pakken en weggevoerd te worden naar een land waarvan men
de taal niet spreekt. Het dilemma wordt concreet met een vraag aan Celil of hij
zijn zoon zou vertellen over hetgeen hij allemaal heeft meegemaakt. Celil vindt
dat hij dan maar naar deze voorstelling moet komen, hij wil zelfs wel zorgen
voor een vrijkaartje.
De opgelopen trauma’s
worden door Imke fraai verbeeld aan de hand van een enorme marmeren trap. Hoe
meer trauma’s, hoe hoger men zit. Celil zit helemaal bovenaan terwijl zijzelf
onderaan bungelt. Het brengt haar op gedachten over het leed dat anderen voor
haar op de schouders genomen hebben. Ze wordt zelfs boos dat zij er buiten
gehouden wordt. Voor Celil is dat het moment om haar de deur te wijzen. Ze
hebben helemaal geen Hollands meisje meer nodig.
Er ontstaat een
mooie spanning tussen Celil die een strijdlied zingt, George die op een tafel
een granaatappel eet en Imke daartussenin als aangeschoten wild. Als Eran zijn
excuses aanbiedt voor de onenigheid, maakt Celil zich uit de voeten. De vraag
luidt of er een getraumatiseerde in de zaal Celil kan vervangen, maar voordat
die zich aandient, heeft men George al gebombardeerd tot diens opvolger. George
kan zich echter ook niet vinden in de suggesties van Imke om wat aan zijn trauma’s
te doen. Hij verdwijnt, Imke in wanhoop achterlatend. Ze wil haar woede koelen
op haar gitaar, maar Eran weerhoudt haar daarvan vanwege het beperkte budget
van de groep. Haar neus snuiten in de gordijnen van de Toneelschuur is echter
geen probleem. Tenslotte wordt ze door Celil nog weer blij gemaakt, waarmee het
toch weer goed komt. Na een staande ovatie ontvangt de groep, inclusief
regisseur Xander Straat, bloemen vanwege de première in de zaal na de
voorstellingen op Oerol.
De bloemen waren
dik verdiend. De voorstelling met sterke teksten over de omgang met trauma’s kent
veel verrassende wendingen. Er zit vaart in omdat verhalen niet allemaal
afgemaakt hoeven te worden, prachtige zang van Imke, interactie met het publiek
en veel humor, bijvoorbeeld over Celil die moeizaam Nederlands sprak, als
regisseur wel eens moeilijk te begrijpen was en ook die avond door het publiek ontzien
moet worden. Maar het was toch vooral de tomeloze energie van de groep die het
publiek elektrificeerde.
Hier de trailer, die een
goede indruk geeft van de energieke kradht van Rast.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten