De mens achter de gastarbeider
In Mijn vader, de
expat portretteert Abdelkarim El-Fassi zijn vader Ali die zijn leven lang
in Nederland als gastarbeider werkte en na zijn pensioen weer grotendeels is teruggekeerd
naar zijn geboorteland Marokko. Abdelkarim rijdt met hem in een gele Renault 4
door het Rifgebergte, praat en drinkt thee met hem op een mooi punt hoog boven
de zee en met uitzicht op een kustplaatsje diep beneden hen (zie foto). Tussendoor zien we
beelden van zijn contacten met andere expats, een bezoek van zijn dochter en
een bezoek van Ali aan Vlissingen, waar zijn familie is neergestreken en veel
kennissen wonen.
Abdelkarim heeft een motto van het personage Will Bloom uit
de film Big fish (Tim Burton, 2003)
als uitgangspunt genomen. Dat luidt: ‘ The
man tells his story so many times, that he shall become his stories. They live
after him. And in that way he becomes inmortal.’ Het gaat hem erom het
verhaal van de mens achter de gastarbeider te vertellen, net zoals acteur
Nasrdin Dchar deed over zijn moeder in de voorstelling Oumi, met de bedoeling zijn leven voor het nageslacht vast te
leggen. Vandaar ook dat de documentaire begint en eindigt met een bandje dat
door Ali voor zijn nakomelingen wordt ingesproken.
Ali vertelt in een grappig Arabisch doorspekt met Nederlandse
woorden over zijn leven op de boerderij en over de armoede die hem ertoe bracht
om zijn geluk in Europa te beproeven. Het kostte veel moeite om de grens over
te komen. Verschillende malen werd hij teruggestuurd, maar tenslotte vond hij
werk bij een bedrijf in Leidschendam. Hij pakte alles aan, zei overal ja op. Zijn
ouders waren blij met het geld dat hij naar hun toe stuurde. Hij denkt met
dankbaarheid terug aan zijn moeder die hem als haar oogappel beschouwde en
herinnert zich nog goed hoe hij haar hielp met het bereiden van boter. Helaas
horen we verder niets meer over zijn verdere arbeids- en huwelijksleven.
Tijdens een bezoek van zijn vernederlandste dochter Asma
gaat het over haar band met het land van haar vader. Asma zou zich daar niet
thuis voelen, als er geen familie meer woonde, maar wil wel een band met het
land opbouwen. Ze spreekt de opvatting van haar vader tegen dat men in
Marokkaanse gezinnen thuis blijft wonen tot men trouwt. Zelf ging ze al eerder
het huis uit. Abdelkarim is het oneens met het idee van zijn vader dat hij
altijd meer bezorgd is over zijn dochters dan over zijn zoons. De werkelijkheid
is anders. De dochters passen zich veel beter aan. Hij denkt dat hij, als hij kinderen
zou nemen, dat ook zou doen om zijn ouders te plezieren, maar zijn vader zegt
dat hij dat niet moet doen, al geniet hij ervan om opa te zijn, te skypen met
zijn kleinzoon en hem in Nederland mee te nemen naar de boerderij waar hij melk
haalt.
Ali houdt vast an traditie zo blijkt uit de manier waarop
hij de thee inschenkt en die ook heel zoet wil. Zijn stelling is dat suiker
energie geeft, maar dat heeft er wel voor gezorgd dat hij aan suikerziekte
lijdt. Met een grapje probeert hij zich daar van af te maken. Zijn zoon vraagt
hem daarom op de man af of hij het belangrijker vindt om lang te leven dan om
zoet te eten. Dat leidt tot de afspraak om geen suiker meer in zijn thee te
doen.
In zijn geliefde Marokko denkt Ali eraan zijn handen weer uit
de mouwen te steken. Anders dan in Nederland waar men na zijn 65 ste de arbeid
staakt, gaat men in Marokko door tot zijn eind gekomen is. Hij praat met een
andere teruggekeerde expat over de economie die in Marokko beter is en dat die
in Nederland alleen maar verslechtert. Terug in Nederland zegt hij zelfs dat
Nederland Spanje achterna gaat waar de werkeloosheid tot grote hoogte gestegen
is. Het zijn de getijdestromingen van een wereld, beleefd door de ogen van een
avonturier, die het beste van zijn leven gemaakt heeft.
Hier
de trailer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten