Betrouwbare nieuwsvoorziening belangrijk voor democratisch
gehalte maatschappij
Het Filosofisch Kwintet neemt op het Brainwash festival in
Den Haag alvast een voorschot op latere programma’s over het thema
onafhankelijkheid. In de grote zaal van de Haagse Schouwburg praten Clairy
Polak en Ad Verbrugge live over journalistieke onafhankelijkheid met drie
gasten: journaliste Step Vaessen die eerder voor de NOS in Djakarta werkte maar
alweer een aantal jaren in dienst is van Al Jazeera, politiek filosoof Remco
van Broekhoven en historicus Paul Koedijk, die betrokken was bij onderzoeken
naar de gang van zaken rond de Nederlandse missie in Srebrenica en het misbruik
in de katholieke kerk.
Allereerst gaat het over de rol van de journalistiek.
Koedijk vertelt meteen dat bovengenoemde zaken waarmee hij
bezig was vooral geagendeerd werden door de journalistiek. Vaessen zegt dat ze gemakkelijker
tegels licht dan in de periode onder Soeharto, maar dat journalisten in
Indonesië nog altijd hun leven niet zeker zijn. Van Broekhoven wijst op het
belang van controle van de politiek door journalisten. Verbrugge noemt de
publieke ruimte waarin de journalist zijn werk verricht maar ook anderen hun
zegje kunnen doen, een groot goed.
Polak gaat door over het filter dat altijd over de
nieuwsvoorziening heen ligt.
Volgens Van Broekhoven gaat het in de journalistiek altijd ook
om het engageren en het opvoeden van het publiek, al is het tegenwoordig niet
meer zo in om zoiets te zeggen.
Koedijk haalt VN hoofdredacteur Van Randwijk aan die het in
en na de Tweede Wereldoorlog als een belangrijke taak van de journalistiek zag
om het kritisch denken te bevorderen. Dit begint volgens Vaesssen bij de
journalist zelf. Ze gaat dan ook vaak bij zichzelf te rade om te zien of haar
blik wel juist is. Van Broekhoven noemt het een dagelijkse strijd om het benodigde
wantrouwen gezond te houden.
Over de subjectiviteit die altijd in artikelen of
programma’s schuilt maakt Vaessen zich niet druk. Ze voelt zich een goochelaar
en een koorddanser die de juiste verhouding tussen de feiten en haar blik
daarop probeert te vinden, heeft daarvoor tijd nodig, maar weet dat een goed
verhaal blijft hangen. Koedijk zegt dat er meerdere stijlen zijn om
journalistiek te bedrijven en dat daar niets mis mee is. Van Broekhoven ziet
dat tegenwoordig eerder aan mythevorming dan aan informatieoverdracht gedaan
wordt. Vaessen noemt als voorbeeld de NOS die graag wilde dat een onderwerp
leuk zou zijn. Volgens Van Broekhoven zit bij Al Jazeera dichter op de
werkelijkheid.
Dan brengt Polak de onafhankelijkheid ter sprake, aan de
hand van een benoeming van een lid van het Raad van Bestuur van de NPO door de
minister van Onderwijs. Koedijk zegt dat daarmee de integriteit in het geding
is. Ook bij de omroepen zijn de kleuren verwaterd, stelt Polak. Van Broekhoven
zegt daarover dat een journalist onafhankelijk is of anders geen journalist is,
maar dat hij wel dient te beseffen dat hij verbonden is met de samenleving en
zijn rol speelt in de democratie. De commercie speelt daarin een discutabele
rol. De waarheidsvinding en de variëteit aan stemmen lijden daaronder.
Verbrugge nuanceert het beeld door te zeggen dat de commerciële omroep ook het
nodige heeft opengebroken, maar wordt meteen op de vingers getikt door Vaessen
die spreekt over versimpeling van de werkelijkheid door de commercie, door Van
Broekhoven een zielloze nieuwsfabriek genoemd.
De rol van de consument wordt erg belangrijk gevonden,
waardoor de mogelijkheid van een journalist om vooruit te lopen beperkt wordt.
Volgens Vaessen laat de publieke omroep steeds meer zijn oren hangen naar de
commerciëlen. Daarbij komt volgens Koedijk dat het vak van journalist laag op
de maatschappelijke ladder staat. Volgens Van Broekhoven is enige zelfkritiek wel
gepast. Verbrugge vindt dat de pal positie van de journalist ten aanzien van de
nieuwsgaring tegenwoordig ondermijnd wordt door de bedenkelijke invloed van de
sociale media. Dat is volgens Vaessen soms reden om weer op een journalist te
vertrouwen die hoor en wederhoor toepast. Ook de rol van De Correspondent komt nog
ter sprake, die Polak doet verlangen naar gildevorming, al vindt Verbrugge het
gebrek aan duiding een risico van gepersonaliseerde journalistiek.
Er zitten kortom heel wat moeilijke kanten aan het onderwerp
die in een uur tijd nauwelijks bevredigend opgelost worden, al is er wel het
nodige losgewoeld.
Het belang van een betrouwbare nieuwsvoorziening blijft
voorop staan, want dat voorkomt hersenspoeling en bevordert het democratisch gehalte van de maatschappij.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten