Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 20 januari 2014

Christa Anbeek over verlieservaringen, VPRO-Boeken 19 januari 2013



Openhartigheid over verlieservaringen

In een eerder blogartikel over een lezing van theologe Christa Anbeek, gehouden op 23 oktober j.l. in De Vishal in Haarlem, besteedde ik al aantal aan het drietal boeken dat Wim Brands voor zich op tafel heeft liggen en die alle drie over verlieservaringen gaan, zowel in theoretische, persoonlijke als in maatschappelijke zin. Wim Brands spreekt daarom van een drieluik. In het programma VPRO-Boeken vertelt Anbeek, op verzoek van Brands, heel openhartig over haar eerste verlieservaringen.

Anbeek verloor haar moeder aan een ziekte. Een jaar daarvoor pleegde haar vader zelfmoord. Dat was op de dag van de scheiding. Hij had het daar moeilijk mee. Omdat hij een opgeruimd karakter had, kwam dat voor Christa onverwachts. Haar moeder leefde nog een jaar maar had het psychisch als lichamelijk moeilijk. Ze was hartpatiënte en stierf na een hartstilstand. Op de dag na haar dood pleegde haar oudere broer zelfmoord. Christa had eerder gesprekken met hem en wist dat hij, na een afgebroken opleiding en een scheiding, een einde aan zijn leven zou maken, maar niet dat het zo snel zou gebeuren. Terwijl de politie nog in haar huis was om haar over de zelfmoord in te lichten, nam ze het wilsbesluit om zelf voor het leven te kiezen. Ze wilde een kind, dat ze ook kreeg, een dochter, die inmiddels een balletopleiding heeft voltooid en Engels doceert.

Op het moment dat haar broer een eind maakte aan zijn leven, was ze 24 jaar oud en bezig met haar kandidaats theologie. Het lag in de lijn dat ze afstudeerde op het onderwerp verlies. In haar proefschrift vroeg ze zich af wat de theologie te bieden had als het ging om verlieservaringen. Ze had niet veel aan intellectuele beschouwingen. De meest troostrijke tekst kwam uit het boeddisme, was geschreven door vrouwen en ging om het aanvaarden van de vergankelijkheid.

Het boeddhisme zette haar op een ander spoor, al bedacht zij vanuit haar argwaan dat dit ook wel niet zou werken. Ze trad toe tot een meditatiecentrum waar deelnemers vanuit de wereld naar toe kwamen, maar ze merkte dat ze erdoor werd opgeslokt en dat haar verdriet niet minder werd. Inmiddels had ze ook haar vriend verloren tijdens een vakantie in de bergen. Ze ontleende vertrouwen aan de werken van Patricia de Martelaere die schreef dat het leven te vertrouwen is als men alles los laat.

In 2010 publiceerde ze Overlevingskunst en later schreef ze samen met Ada de Jong, die haar gezin tijdens een bergvakantie verloor, het boek De berg van de ziel (2013, zie omslag). In datzelfde jaar kwam haar oratie Aan de heidenen overgeleverd uit. Ze neemt daarin stelling tegen filosofen als Dohmen en Schmidt die uitgaan van autonomie, al kan ze daar een aardig eind in mee gaan. In perioden van rouw is het belangrijk om goed te eten en niet teveel te drinken om zo de zelfstandigheid weer te kunnen dragen, maar nog belangrijker vindt ze het om als mens kwetsbaar te mogen zijn. Net als de Amerikaanse filosofe Judith Butler pleit ze voor verbinding. Ook de Israëlische filosoof Irvin Yalom vindt verbinding met anderen erg belangrijk in het geval men met verlies te maken krijgt. Die verbondenheid kan volgens Christa ook in de natuur of in jezelf gevonden worden. 

Vooral dat laatste is een mooie gedachte. Bij jezelf te rade gaan,vorm geven aan hetgeen in je leeft, wordt misschien in deze maatschappij niet erg op prijs gesteld, maar is vanuit persoonlijk standpunt essentieel. Het is goed dat er mensen zijn die dat naar buiten brengen daarbij zelf nog voor hun verlies uitkomen ook. Dat typeert een sterke, moedige vrouw.  
 
Hier het verslag van de lezing van Christa Anbeek in De Vishal in Haarlem.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten