Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



vrijdag 13 september 2013

Uitreiking Academica Literatuurprijs 2013, een verslag, 12 september 2013.



Voor de achttiende keer op rij wordt de Debuutprijs uitgereikt, dit jaar onder de bezielende leiding van Oscar Kocken en Abdelkader Benali. Kocken trapt af in het sfeervolle Diligentia Theater in Den Haag. Hij wil weten wie alle drie boeken gelezen heeft, wie geen en vraagt zich af wat die laatste categorie mensen hier eigenlijk doet, waarmee hij meteen zijn inslag als cabaretier verraadt.

Vervolgens roept hij voorzitter van de vakjury Casper Markesteijn naar voren, die vertelt over de inzendingen voor dit jaar. Het beloofde  een matig jaar te worden met veel chicklit, maar de oogst werd langzaam beter en de genomineerde debuten zaten bij de laatste lading. Uiteindelijk las de vakjury meer dan honderd boeken met heel verschillende stijlen en thematieken. Op de vraag van Kocken waarom men niet vijf debuten nomineerde, antwoordt hij dat drie boeken al veel is, zoals uit de reactie uit de zaal bleek. Het mooie van de prijs is dat men de uiteindelijke keuze aan de lezers overlaat en dat de jury niet rollebollend over straat hoeft. Tegelijk is de prijs daarmee propaganda voor het lezen.

De genomineerden worden voorgesteld in een filmpje en vervolgens aan de tand gevoeld door Kocken. Hanneke Hendrix schrijft in een Nijmeegse kroeg. Ze heeft zelfs een naamplaatje onder de tafel waaraan ze werkt. Als ze een bepaald aantal woorden geschreven heeft, mag ze van zichzelf een beloning in de vorm van koffie of soep. Ze oogt vrolijk, maar noemt zichzelf piekerig en vindt het leven zinloos. Schrijven maakt het alleen maar erger, zegt ze. De verjaardagen is ook genomineerd voor de Dioraphte Jongerenliteratuur Prijs 2013.

De Vlaming Christophe Gerrewey bevindt zich in de bibliotheek van Gent, waar alle wereldliteratuur staat die hij voor een groot deel gelezen heeft. Hij is architect en ziet veel overeenkomsten tussen een gebouw en een boek. Hij schreef Op de hoogte in een vakantiehuisje in zijn woonplaats en volgde een discussie op Leestafel tussen twee dames die zijn debuut overbodig vonden. De nominatie heeft zijn leven niet veranderd maar hij is wel onder de indruk, bijvoorbeeld van het feit dat er twee presentatoren zijn.

Shira Keller komt uit Amstelveen. Ze is enig kind van ouders die altijd thuis waren. Haar vader was violist en haar moeder bekwaamde zich in het schrijven. Hoewel ze veel aandacht kreeg, zat ze het liefst in een hoekje te schrijven. Dat doet ze nog steeds het liefst, tegenwoordig in een klein Zwitsers dorp waar ze met haar man, een goochelaar, woont. Ze is ook theatermaker, maar schrijven zit haar meer op de huid. Ze heeft er een haat-liefde verhouding mee. Ze geniet als het lukt, maar heeft er anders de pest over in. Sinds M. in de winkel ligt is het boek niet meer van haar. Ze was erover verbaasd dat het einde een lezer ontroerde.

Na de pauze ondervraagt Abdelkader Benali de drie genomineerden. M. gaat over een verhouding van een scholiere met een docent, een onderwerp dat gemakkelijk kan ontsporen. Keller vindt dat zoiets niet van het onderwerp afhangt, dat in haar hoofd binnenkwam. Ze vond het beroep van beeldhouwster voor de scholiere passend. Benali wil weten of het niet moeilijk was de relatie niet te veroordelen. Keller vindt het altijd moeilijk iemand te veroordelen. Ze wil de ander begrijpen. Ze zoekt in het schrijven de grens op van wat er mogelijk is.

In De verjaardagen komt geen normaal mens voor, zegt Benali. Hendrix werpt tegen dat de loodgieter, de stiefvader van Boris, toch redelijk normaal is. Achter het boerenbont is het allemaal zwart en rot in het dorp waarin het verhaal zich afspeelt. In werkelijkheid is dat Grubbenvorst in Limburg. Het is daar zoals het klinkt, zegt Hendrix. Men wordt er gestraft voor roekeloos gedrag, vindt Benali. Volgens Hendrix moet men het verhaal niet relateren aan het dorp. Dat vormde meer een snelkookpan waarin het verhaal opgediend wordt. Ze dook met veel plezier in de hoofden van de kleurrijke personen. Ze genoot ervan het gruwelijke einde te schrijven. Een verhaal moet niet kabbelen, daarom bedacht ze een treinontsporing.

Benali vraagt Gerrewey over het overkoepelende thema in de drie debuten, de liefde die aanleiding geeft tot gedonder. Waarom heeft hij zijn geliefde geen brief geschreven? Misschien heb ik dat wel gedaan, zegt Gerrewey nuchter. Hij voorkwam dat het larmoyant werd door andere zaken in te brengen, uit te weiden. Benali begint over Ikea. Of dat niet de last uitdrukt van de westerse mens. Gerrewey vindt het niet gemakkelijk daar een antwoord op te geven. Het is ook wel aangenaam rond te lopen tussen de goedkope rommel en het verveelde publiek. Benali vraagt of hij het einde, waarin de rollen worden omgedraaid, voelde aankomen. Gerrewey kan zich dat niet meer precies herinneren. Het is alweer twee jaar geleden dat hij het boek schreef.



Oscar gaat meteen door op de kwaliteit van de tafeltjes, waar de genomineerden achter zitten (zie foto). Ze zijn in ieder geval allemaal hetzelfde, zegt Gerrewey droog. Inmiddels is het tijd voor het juryrapport, voorgelezen door Markesteijn van DordtLiterair. In zijn inleiding zegt hij dat iedereen tegenwoordig zijn zielenroerselen op papier kan toevertrouwen maar dat de debuten op de longlist nog bij echte uitgevers onderdak vonden. Hij noemt de vijftien namen van de longlist, waaronder Murat Isik, en hoopt dat zij ook eens in de prijzen zullen vallen. Vervolgens leest hij quotes voor van lezers over de debuten. Daarbij begint hij steeds met een kritische reactie. Over M.: goed geschreven maar de inhoud boeit me niet, over Op de hoogte: eindeloze zinnen met veel gezeur, over De verjaardagen: pakkende stijl, maar psychologisch gezien ongeloofwaardig.  

De prijswinnaar wordt bekend gemaakt door Erik Menkveld, de winnaar van vorig jaar. Hij vertelt dat hij die avond gespannen was, dat het bijbehorende beeldje, dat bij hem op de piano staat, loodzwaar was, dat hij na afloop veel signeerde, dat zijn kinderen onder de indruk waren en dat hij sindsdien thuis meer respect ontmoet. Hij heeft het geld, 10.000 euro, gebruikt om minder les te geven en meer te schrijven. Zijn nieuwe boek is op de helft.  

Jongejan van Academica, die niet buiten dienst is, maar de buitendienst aanstuurt, meldt dat het geldbedrag niet belastingvrij is, maar dat die kan worden ontdoken door het te vermelden als oeuvreprijs. Waarvan akte. Kocken wijst op de camera van de Avro aan de zijkant.
Shira Keller (zie foto) blijkt de gelukkige. Ze zegt dat het de meest zenuwslopende dag van haar leven was, dat de prijs een bevestiging is voor het schrijven en ook voor haar persoon. Ze draagt de prijs op aan haar moeder, die zoals Kocken eerder zei, wellicht ooit ook nog eens op dit podium komt te staan. 

Hier meer over de vakjury, hier mijn verslag van vorig jaar, hier mijn vergelijkende beoordeling van de drie debuten, in een iets andere versie ook op Recensieweb te lezen. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten