Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



vrijdag 7 oktober 2011

Recensie: Salto mortale (2009), Claire Polders


Stel vrouwen in een groepsdynamisch proces.

Terwijl Claire Polders vandaag in Rotterdam haar nieuwe roman Eeuwige kermis presenteert, besteed ik aandacht aan de vorige, die over de verhouding tussen moeders en dochters handelt. Het is een onderwerp waar de laatste decennia al veel over is geschreven, in vakliteratuur, vooral de psycho-analytische of daarop gebaseerde theorieën, maar ook in fictie. Een hele rij feministen, vooral van Amerikaanse huize, heeft zich in hun boeken met het onderwerp beziggehouden. Claire Polders sluit zich bij hen aan. Een van de twee motto’s die ze aan haar boek meegeeft komt uit de roman Kakofonie van Eva Zomers en betreft een fragment over de verbondenheid tussen moeders en dochters. ‘Moeders zijn er in alle soorten en maten, maar moeders die niets van hun dochters verwachten bestaan niet.’

Salto mortale begint klassiek. De jeugdige Simone, dochter van een filosoof en een introverte schilderes, die zoals ze zelf zegt leeft als een maagd in een bordeel, komt in de zomervakantie aan bij kasteel Rochemarie in Frankrijk, waar ze zich heeft ingeschreven voor een cursus, waarvan we niet weten wat die inhoudt. Hoewel de voordeur wagenwijd open staat, is er binnen niemand aanwezig, zodat Simone plaatsneemt op het bordes en wacht. Na een tijdje verschijnt de wat oudere Anaïs, een actrice, die wordt gebracht door een taxi. Later druppelen ook de oudere zakenvrouw Colette en de langharige Esther, wiens - zoals dat heet - interne frequenties door anderen gebruikt worden, binnen. Niemand weet zich raad met de situatie, maar haaibaai Colette neemt het voortouw. Ze kan echter verhinderen dat de eigengereide Anaïs de torenkamer inpikt en in bad gaat.  

De komende dagen ontwikkelt zich tijdens het opknappen van het oude kasteel dat vroeger aan Madame de la Roche heeft toebehoort, een groepsdynamisch proces tussen de vrouwen. Esther legt daarbij bijna het loodje, maar uiteindelijk blijft ze toch in het kasteel. De vrouwen proberen in het dichtstbijzijnde dorp contact te leggen met de onzichtbare cursusleider maar veel succes hebben ze daar niet mee.

Het verhaal neigt af en toe naar een avonturenroman waarin de vrouwen een raadsel moeten ontcijferen, maar in de zes delen, waarvan de titels allemaal te maken hebben met huizenrenovatie - keuring, blauwdruk, sloop, projectontwikkeling, afwerking en oplevering - overheerst toch de ontwikkeling tussen de vrouwen. Ze krijgen allemaal ruim de gelegenheid om zich te laten horen en tussendoor worden ze ook nog als personen beschreven. De vrouwen brengen allemaal hun probleem mee. Zo wordt Esther door haar moeder gebruikt en hoopt ze op de cursus een man te vinden en weet Anaïs niet wie ze is, speelt ze rollen, is alleen bezig met haar marktwaarde. Later komt ook scholiere Zoë er nog bij om de boel nog wat op te schudden.

De filosofische achtergrond van de schrijfster is duidelijk aanwezig, zoals in de notie van vrijheid als de bereidheid om jezelf steeds opnieuw te definiëren of over de waarnemer die gebeurtenissen beïnvloedt. Dat soort beschouwingen zijn interessant en het is moedig van Claire Polders dat ze dit soort onderwerpen aansnijdt. Toch kent het boek ook enige matheid door een gebrek aan spanning die komt omdat de ontwikkelingen te traag gaan en doordat teveel wordt verteld in plaats van te laten zien, zoals in een overdenking van een van de klussende vrouwen: ‘Naast haar slaat Anaïs met een plamuurmes tegen haar dij. Zonder alcohol zal het niet meevallen om de schijn van kameraadschap op te houden.’
Door veel korte hoofdstukken ontbreekt de mogelijkheid voor de lezer om de diepte te doorgronden van het samenzijn van de vrouwen.

Het is boeiend wat Claire Polders in deze niet geheel gelukte roman ter sprake probeerde te brengen. De verhouding tussen moeders en dochters is een onderwerp dat daarvoor genoeg kansen biedt. Het is misschien teveel om die uit te werken aan de hand van vijf hoofdpersonen. Ze komt daardoor ten val. Ik hoop dat Claire in Eeuwige kermis, waarover ze op haar blog al een en ander vertelde, een minder grote smak maakt en wie weet zelfs op de been blijft. 





Geen opmerkingen:

Een reactie posten