Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



woensdag 5 oktober 2011

Het lustprincipe en de werkelijkheid


Het verbaasde me om gisteravond tijdens een ouderavond van de middelbare school, die mijn veertienjarige zoon bezoekt, van zijn mentor te horen hoe slecht de leerlingen hun toekomstige proefwerken in hun agenda’s noteren. Misschien is zoiets uit de tijd, dacht ik want hij vertelde dat sommige leerlingen aan het eind van de les vragen of ze hun mobiele telefoon mogen halen omdat hun agenda daar in zit. Afgezien daarvan begreep ik meteen waarop de leraar doelde, want ook thuis verbaast het me vaak dat mijn zoon nooit iets noteert, ook de dagen en tijden van sportwedstrijden, feestjes laat hij vrolijk op zich af komen, soms met wat onnodige haastige gevolgen.

Ik ben degene die al jaren zijn afspraken in mijn agenda bijhoudt en soms vind ik dat de tijd gekomen is dat hij het zelf doet. Gister nog gaf ik hem een kaartje met daarop de datum op voor een controle afspraak bij de tandarts. Enkele uren later vond ik het terug op de bank en stond ik in dubio wat ik ermee zou doen. De afspraak stond al wel in mijn agenda.

In ieder geval zette de opmerking van de mentor mij aan het denken. Hoe was ik zelf in die tijd? Ik kan me herinneren dat we na afloop van de lessen onze agenda’s moesten pakken. Dat ging dan waarschijnlijk klassikaal en dat hoorde bij het schoolritueel. Of ik proefwerken noteerde? Ik heb nog oude schoolagenda’s bewaard en zie dat ik daarin alles heb doorgekrast.
Daarover doordenkend herinner ik me dat ik pas later consequent mijn afspraken ben gaan noteren. Ik weet niet meer vanaf wanneer. Misschien is het langzaam aan gegroeid. Van tien jaar geleden kan ik nagaan wat ik op een bepaalde dag deed. Ik vraag me af waarom ik dat ooit ben gaan doen, wat voor dwangmatigheid daar aan ten grondslag ligt.

Ik moest denken aan het onderscheid dat Freud maakte tussen Lustprinzip en realiteitsprincipe. Bij het eerste, gestuurd door het Es, gaat het erom de eigen behoeften zoveel mogelijk te bevredigen, bij het tweede, vanuit het Ich gestuurd, wordt het verstand betrokken bij het bevredigen van lust en het vermijden van pijn. Dat laatste hangt samen met vervelende ervaringen, die het kind in zijn leventje opdoet en waarin het leert dat het niet altijd het beste is om lust na te streven. Te veel snoepen veroorzaakt buikpijn. Het kind leert door schade en schande zijn driften te beheersen en is steeds beter in staat om eigen behoeften te verenigen met die van zijn omgeving. Hoe moeilijk zoiets blijft zien we aan alle eetproblemen van volwassen in onze maatschappij.

Vanuit het onderscheid dat Freud maakte kwam ik erop dat mijn zoon en met hem veel middelbare scholieren volgens het lustprincipe leven en zich zo min mogelijk willen laten afleiden door de werkelijkheid, die waarschijnlijk toch al veel indringender op hen afkomt dan ik de tijd dat ik jong was. Eigenlijk zou daar ook wel meer aandacht voor mogen zijn. Je bent maar een keer jong. De tijd van verantwoordelijkheid komt nog. Kortom: laat mij in hun jeugdland nog maar een tijdje de afspraken van mijn zoon in mijn agenda noteren en hem erop attent maken als hij weer eens op een bepaalde tijd of dag ergens moet opdraven.  

2 opmerkingen:

  1. Veel van mijn afspraken zitten in mijn hoofd. Ik heb mijn agenda jaren geleden afgeschaft omdat ik uit mijn hoofd wist wat erin stond.
    Later ben ik ook mijn gsm gaan gebruiken. Erg handig want die kon ik op tijd laten rinkelen voor ouderavonden ed.

    Nu hebben we een prikbord in de keuken. Kaartjes van de tandarts en andere afspraken prik daarop. Desnoods zelf geschreven. Werkt erg goed.

    Onze tandarts belt een dag van te voren om een afspraak te bevestigen. Zoonlief heeft een beugel dus Mireille belt ons regelmatig..... en ook al twee belde ze om te vragen waar hij bleef terwijl ik zeker wist dat hij 40 daarvoor op de fiets was vertrokken ..... waar was hij? Toen ik later belde hoe het afgelopen was vertelde ze lachend dat hij verdwaald was. Verdwaald in Hattem, dat had ze nog niet eerder meegemaakt....

    In de praktijd blijkt het onderdeel geheugen bij mijn zoon heel erg goed te werken en schrijft hij het ook braaf op in zijn agenda. Op zijn school verplicht..... is dat op de school van jouw zoon niet verplicht?


    Oh Hemel, blogspot, dat zie ik nu pas. Eerst maar eens proberen of ik dit kan plaatsen.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Bij mijn zoon op school werken ze met blokken van vijf of zes weken afgesloten met een toetsweek. De leerstof wordt steeds in een studiewijzer bekend gemaakt.

    BeantwoordenVerwijderen