Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zondag 22 mei 2016

Filmrecensie: Schaamte (1968), Ingmar Bergman



Aanklacht tegen de oorlog

De violisten Eva en Jan Rosenberg zijn zeven jaar met elkaar getrouwd en vier jaar geleden naar een eiland gevlucht vanwege de oorlog, maar ontkomen daar ook niet aan het geweld.

Als een drilboor gaat op vrijdagochtend de wekker af in het huisje van Jan en Eva. Eva begint aan de voorbereidingen voor het ontbijt, Jan neemt zijn pillen in. Hij vertelt Eva dat hij droomde dat ze weer in het orkest speelden en klaagt over een kies. Eva gedraagt zich nukkig. Ze laden bessen in voor een klant op het vasteland. Eva vraagt of Jan zijn leren jack niet mee moet. Ze ergert eraan dat het zo lang duurt. Jan zit verslagen op de trap. Hij kan er niet meer tegen, maar Eva loodst hem mee.

Onderweg koopt Eva vis bij een visser, die haar inlicht over een invasie op het eiland. Jan houdt zich niet met de oorlog bezig. Hij steekt zijn kop in het zand. Op de veerboot komen ze de familie tegen voor wie de bessen bestemd zijn. De man zegt dat de huishoudster thuis is en dat ze haar de bessen kunnen overhandigen. Met het geld gaan Eva en Jan naar een antiekzaak van iemand die ook wijn verkoopt. De man moet in het leger en ziet er tegenop. Wellicht kan hij een administratief baantje krijgen vanwege zijn gekwetste voet.

Eva en Jan hebben door de oorlog een moeilijke verhouding met elkaar. De bomen reiken niet meer tot de hemel. Eva is achtentwintig jaar oud en vraagt zich af of Jan wel genoeg van haar houdt. Hij heeft al zoveel vriendinnen gehad. Wil hij nog wel samen met haar een kind? Eva is ook dapperder dan Jan. Ze wil een gewonde parachutist helpen die vast zit in een boom.  

Ze volgen het advies op om te vertrekken, maar worden onderweg aangehouden. Ze moeten voor de camera verklaren dat ze blij zijn met de inval. Dat ze hun redders bedanken. Ontsnappen lukt niet meer. Ze keren terug naar huis in het zwaar getroffen gebied. Eva is blij dat ze geen kind hebben.

Later worden ze opgepakt. In een groep waarin ook de directeur van het concertgebouw zich bevindt. Legerchef Jacobi verwijt hen dat ze positie hebben gekozen voor de vijand. Ze ontkennen, maar het staat op film vastgelegd. Waarom zijn jullie dan gespaard terwijl alle anderen zijn omgekomen? vraagt Jacobi. Hij laat hen gaan, maar chanteert hen. Hij legt het aan met Eva, biedt haar zelfs geld aan. Als ze niet op hem ingaat stuurt hij hen naar een concentratiekamp.

De verdere ontwikkeling kent alleen maar meer geweld. Eva en Jan ontvluchten het in ruil voor het geld van Jacobi samen met anderen in een roeiboot. De korte scènes in de boot op zee wisselen snel na elkaar af. Ze moeten het idee geven dat ze lang ronddobberen tussen de lijken van gedode soldaten. Eva zegt tenslotte tegen Jan dat ze een droom had. Over een rozen en een dochter. Er was nog iets, maar dat was ze vergeten.    

De hoofdrollen in dit anti-oorlogsdrama Schaamte - dat in het Zweeds Skammen heet - zijn voor de vaste krachten Liv Ullmann (Eva) en Max von Sydow (Jan).  

Geen opmerkingen:

Een reactie posten