Professor overgeleverd aan zijn zintuiglijke gewaarwordingen
In Death in Venice
bedient Visconti zich van kwalitatief hoogwaardige kunst om een fantastisch
product af te leveren. De muziek van Gustav Mahler en het verhaal van Thomas
Mann zorgen samen met de sfeervolle beelden uit Venetië voor een klassieker
onder de films.
Dat blijkt al uit de eerste beelden - die ook in de trailer
te zien zijn - van de aankomst van een stoomschip in de Laguna. Aan boord is de
Duitse professor Gustav von Aschenbach die net als de patiënten in De toverberg in een stoel zit te lezen met
een deken over zich heen. De zeelucht doet de verzwakte professor ongetwijfeld
goed. Daarom is hij ook naar Venetië gestuurd, om bij te komen van zijn
spanningsvolle beroep als dirigent maar zeker ook van de persoonlijke zorgen
die hij gekend heeft. Zijn gekwelde blik spreekt boekdelen.
Meteen in de film is er al een soort verontrusting merkbaar
als Von Aschenbach – die in de film als Aschenbach wordt aangesproken – niet,
zoals hij wil, naar het San Marcoplein wordt geroeid maar meteen naar het Lido.
Hij neemt zijn intrek in het luxueuze Grand Hotel des Bains en zit al gauw aan
het strand waar hij een oogje houdt op Tadzio, een engelachtige jongen de met
zijn moeder en zijn zusjes uit Polen naar Venetië is gekomen om daar de zomer
door te brengen. De broeierige gedachten van Aschenbach worden doorkruist met
herinneringen aan discussies met zijn vriend en collega Alfried over de waarde
van de zintuigen bij het scheppen van kunst. Aschenbach verwerpt het
zintuiglijke maar komt daardoor zwaar ten val, zijn doel om uit te rusten ten
spijt.
De manier waarop Aschenbach naar de meisjesachtige Tadzio
loert neemt een belangrijk deel van de film in. Dat begint al in het hotel waar
hij voor het diner met een Duitse krant in de recreatiezaal plaatsneemt en de
jongen in het oog krijgt. Vanaf dat moment kan hij zijn blik niet meer
bedwingen. Zijn strandhuisje is een geschikte plaats om de jongen van zijn begeerte
in het oog te houden. De jongen zelf is zich steeds meer bewust van de blik van
de professor en speelt daarmee. Hij is als een Sirene die de lustgevoelens van
de professor tot grote hoogte aanwakkert. Aschenbach fantaseert er zelfs over dat
hij de haren van de jongen streelt en hem volgt door de ontvolkte stad.
Dreiging komt van een cholera epidemie die naar het noorden
oprukt. Aschenbach probeert achter de waarheid daaromtrent te komen maar wordt
veelvuldig van het kastje naar de muur gestuurd. Het verklaart waarom hij niet
via het San Marcoplein mocht reizen. Daar heeft de epidemie inmiddels
toegeslagen. Aschenbach wordt verder achtervolgd door de dood van zijn
dochtertje en zijn mislukte optredens. Tijdens nachtmerries ziet hij beelden
van zijn ondergang door de onkuise gedachten die hij heeft. Zoals de titel al
aangeeft komt de professor in Venetië aan zijn eind.
De trage zwenkende beelden brengen de sfeer van het verhaal
goed over. De sensualiteit spat van het scherm en de culturele achtergrond is
van een grote rijkdom. De begeerde jongen speelt zijn rol beeldig, dat is
minder het geval met Dirk Bogarde, die niet helemaal uit de verf komt. Hij was
misschien te jong voor de rol die beter had kunnen worden ingevuld door een
oudere mecaenas.
Hier
de trailer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten