Een nobel mens in afvalland.
Deze documentaire, die in het Engels Waste Land heet, gaat
over de Braziliaanse kunstenaar Vik Muniz, die al met ongewone materialen
werkte en een nieuw project met afval bedacht. In een talkshow wordt hij
daarover ondervraagt. Na de vraag hoe hij erbij kwam om met afval te gaan
werken volgen beelden van een Braziliaans carnaval. Hij laat een schotwond zien
in zijn bovenbeen die in 1983 zijn leven veranderde. Hij ging naar de V.S. en
maakte daar Sugar Children, portretten van kinderen van arbeiders op een
suikerplantage. Hun gezichten tekende hij met suiker. Hij nam afstand van de
schone kunsten en wilde meer doen voor anderen. Hij ziet beelden van de grootste
afvalbelt ter wereld, Gramacho bij Rio de Janeiro. Hoe kan kunst mensen
veranderen, kan kunst mensen veranderen? vraagt hij zich af.
Hij toont de beelden aan zijn vrouw Janaina en zegt dat hij
de mensen die daar werken in dienst wil nemen. Het is het uitschot van de
wereld die daar afval recyclet op een berg, afvalland.
Hij bezoekt de sorteerders, de catadores de Gramacho. In
Duque protesteren ze voor het stadhuis tegen mogelijke verkoop van de grond.
Tiao is de voorzitter van de bond van sorteerders. Muniz wil de sorteerders
portretteren en de opbrengst aan hen schenken. Hij is zelf opgegroeid in de
achterbuurten van Sao Paulo, waar hij ons mee naar toeneemt. Omdat zijn moeder
bij een telefoonmaatschappij werkte, werd hij opgevoed door zijn oma Ana die nu
93 jaar oud is.
Sorteerder Valter dos Santos heeft nooit een schoolopleiding
gehad, werkt al zesentwintig jaar op de belt, is vice-president van de bond en
trots op zijn werk. Van elke kilo afval is de helft recyclebaar dus niet
vervuilend. zijn lijfspreuk is dat 99 geen 100 is en dat er altijd nog meer
valt te recyclen.
De dochter van Tiao wil later psycholoog worden. Tiao loopt
rond op het terrein en zegt dat het rustig is omdat de favela’s geen oorlog
voeren. Hij vond ooit De vorst van Machiavelli en leerde daar veel van. Later
wordt hij overvallen als hij het loon van de sorteerders bij zich heeft. zo’n
5000 euro wordt gestolen, hij is er goed ziek van, zou er mee willen kappen.
Kokkin Irma, die de catering verzorgt op de vuilnisbelt,
laat zich fotograferen met een pan op haar hoofd. Magna zegt da sorteren beter
is dan zich verkopen op de Copacabana. De zeventienjarige Suelem sorteert ’s
nachts omdat het dan rustiger is. ‘Als ik niet dood ga, is het niet slecht,’ is
haar motto. Ze heeft een dochtertje van drie en een zoontje van twee die door
haar moeder worden verzorgd en die ze eens in de twee weken ziet als ze terug
gaat naar de sloppenwijk. Haar man is drugsdealer en van hem heeft ze niets te
verwachten. Hier heeft ze een onderkomen met last van ratten. Ze zou het liefst
een crèche beginnen.
Muniz kiest de mooiste foto’s, maakt uitvergrotingen en laat
die bewerken met afval, waarna hij ze weer fotografeert. Vervolgens gaat hij
met Tiao naar Londen waar diens portret geveild wordt. Het brengt 40.000 euro
op. Tiao is geroerd. Hij zegt dat niemand ooit geloofde in zijn initiatief om
een bond voor sorteerders te beginnen
Alle portretten hangen in het Museum of Modern Art in Rio.
De geportretteerden zijn blij met alle aandacht. Ze zijn zelfbewuster geworden.
Ze krijgen ook zelf hun portret thuis.
Muniz vertelt dat hij vroeger niets had en alles wilde en
daarna alles had maar niets wilde.
Hij wist niet dat hij zo betrokken zou raken bij deze mensen
die door ongelukkige omstandigheden in de afval terecht zijn gekomen. Het had
hem ook kunnen overkomen. Hun levenslust is inspirerend.
In de aftiteling lezen we dat er meer dan een miljoen
toeschouwers naar de expositie kwamen. Muniz haalde meer dan 200.000 euro op
met de verkoop van de portretten. De bond kon een vrachtwagen kopen, een
leercentrum inrichten en gaat de werkers begeleiden naar ander werk als de belt
in 2012 dicht gaat.
Magna is gescheiden van haar heerszuchtige man, ze werkt in
een drogisterij en is ’s avonds bij haar zoon, Irma zette een kookbedrijfje op
maar is weer terug omdat ze de sorteerders miste, Suelem heeft een derde
kind,woont samen met de vader en zorgt voor haar kinderen, Valter is overleden
aan longkanker, maar zijn wijze spreuk dat 99 geen honderd is leeft op de belt voort.
Tenslotte zien we Tiao in de talkshow uit het begin. Hij is
zelfbewust en vertelt dat hij elf was toen hij op de afvalbelt begon en dat men
recyclet.
Hier de trailer van Waste
Land, dat werd genomineerd voor een Oscar en in de prijzen viel op het Sundance Festival en de IDFA 2010.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten