Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zondag 16 augustus 2015

Project X: (5) Eert uw vader en uw moeder (2000), documentaire van Niek Koppen



Sterk beeld van een jongeman die zonder ouders is opgegroeid

Niek Koppen maakte in 1988 een documentaire over de tienjarige Roland de Vries, die zijn leven lang in pleeggezinnen en tehuizen verbleef. Hij besloot die documentaire als uitgangspunt te nemen toen hem gevraagd werd mee te werken aan de serie Project X. Het resultaat is een sterk beeld van een 22 jarige jongeman die zonder ouders is opgegroeid, maar zich met een baan in een internetbedrijf en een lieve vriendin kan handhaven in de wereld.

De tienjarige Roland vertelt dat hij zijn vader niet wil zien omdat hij de man niet mag en dat zijn moeder, die hij wel aardig vindt, hem omgekeerd niet wil zien. Op zijn vierde werd hij door zijn vader naar kindertehuis Amstelstad gebracht, omdat zijn aan drugs verslaafde moeder de zorg niet aan kon. Op de vraag van Koppen door wie hij is opgevoed antwoordt hij door een heleboel mensen en door niemand.

Koppen praat met de pleegouders Jaap en Annemieke uit Diemen, die Roland op zijn zevende in huis namen. Ze hadden nog weinig ervaring met pleegkinderen, maar hadden over het algemeen weinig problemen met Roland. Alleen tijdens driftbuien was hij onhanteerbaar. Door nabij te blijven werd de jongen weer rustig. Voogd Dora van der Dunk zegt dat moeder een belangrijke stoorzender was. Als ze op bezoek kwam overlaadde ze hem met cadeau’s en gedroeg ze zich heel onrustig.  

Omdat er in opvanghuis De Glind op de Veluwe een plekje vrij kwam, verhuisde Roland daar naar toe. Inge Jansen werd zijn pleegmoeder. Dora stopte met werken omdat ze het idee had dat ze water naar de zee droeg. Haar taak werd overgenomen door Jan van Kempen, die in Roland een verwaarloosde jongen zag. Inge spreekt van een bodemloos vat die wist hoe hij mensen voor zich kon winnen. Ze had het gevoel dat ze niet te dicht bij moest komen, haar gevoel gedoseerd inzetten en de grenzen van Roland accepteren. Roland hield veel van zijn moeder die vaak met een uitvlucht niet kwam opdagen, waarop Roland haar verdedigde. Roland van zijn kant wist dat een verhouding altijd kort was en bond zich niet aan Inge.

Na de verhuizing van Inge in 1992 kwam de veertienjarige jongen in een groepshuis. Groepsleider Peter Koster vond Roland een gezellige jongen, al had hij ook wel eens een heftige aanvaring met hem. Van Kempen gebruikt het beeld van een hoogvlieger die diep kan vallen. Roland vertelt van een incident waarbij hij door twee agenten werd meegenomen vanwege een zedenzaak in De Glind, waarbij Roland betrokken was. Van Kempen moest op stel en sprong een andere woonplek zoeken. Advocaat Hans Slot vond dat Roland oprecht oogde en heeft een ander beeld van Roland dan de groepsleider, die hem als een charmeur zag die zich achter drogredenen verschool en anderen altijd de schuld gaf van zijn falen. Ook Van Kempen denkt dat Roland zijn macht tegenover meisjes in het huis misbruikte. Roland kreeg een taakstraf opgelegd maar werd drie jaar later in hoger beroep vrijgesproken. Hij maakte de Mavo af, deed een handelsopleiding op Mbo niveau, werkte in diverse bedrijven en op het ogenblik in de internetsfeer.

Koppen filmt Roland die op Schiphol wacht op zijn vriendin Judith die in Los Angeles modellenwerk heeft gedaan. Koppen probeert er achter te komen wat dat glamour werk precies inhoudt. Later kijkt Roland samen met Judith de oorspronkelijke documentaire uit 1988. Judith zegt dat Roland nog weinig veranderd is. Roland aait de kat en zegt dat hij het betreurde dat zijn moeder niet voor hem kon zorgen.
   
Guido Hendrikx tart het documentairegebod van Koppen die stelt dat een documentairemaker vertrouwen moet opbouwen. Hij belt in de titelloze reportage lukraak bij mensen aan en filmt hen zwijgend zonder uitleg te geven over zijn bedoelingen, hetgeen een prettige verwarring schept en de nodige verrassing brengt.

Hier een gesprek met Niek Koppen in Metro 9 november 2000 over Eert uw vader en uw moeder.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten