Vijf zussen worstelen met oude gezinsstructuren
Mijke de Jong maakte vorig jaar een filmische bewerking van Fiftyfifty, het relatiedrama dat door
Mug met de gouden tand werd opgevoerd, maar al eerder deed ze hetzelfde met het
toneelstuk Broos uit 1995, gebaseerd
op de roman Vrouwendecamerone uit
1985 van de Russin Julia Voznesenskaja (1942).
In een zomerhuis aan zee maken vijf dochters een van een
echtpaar, dat bijna veertig jaar getrouwd is, een video voor ze, waarin ze terugblikken
op hun jeugd en het gezinsleven. Het idee is van Leen, gespeeld door Maartje
Nevejan, die later zelf ook filmmaker werd. Daarbij komen allerlei spanningen
aan de orde die door De Jong fraai in beeld worden gebracht. Vooral de
tegenstelling tussen Leen en de dwarse Amsterdamse kunstenares Carlos, gespeeld
door Adelheid Roosen, komt duidelijk naar voren. De zwangere Teddy, de jongste
van het stel, mooi gespeeld door Marnie Blok, is daarvan de dupe. De verhalen
alleen al over bevallingen van de anderen, moeten haar onrustig stemmen. Het is
mooi dat tijdens disputen tussen andere zussen de camera op haar gericht
blijft. Daarmee focust De Jong nog meer op haar eenzaamheid.
Af en toe neemt een van de zussen plaats voor de camera om
een verhaal te vertellen zoals Muis (Leonoor Pauw) over katjes die de moeder
vergeefs probeerde te verdrinken of Teddy over haar wens om vroeger een prinses
te zijn, hetgeen in het gezin niet gewaardeerd werd. Daarnaast worden er ook liederen
ten gehore gebracht, zoals door Lian (Lieneke le Roux) en later door Leen op de
wijs van The house of the rising sun. Carlos weerlegt een voordracht van een,
door de moeder vaak gedeclameerd, harmonieus gedicht van Gerrit Achterberg met
een stekelig gedicht van Elsschot over het huwelijk. Intrigerend is ook een
fragment waarin zij voor de camera zwijgend een aantal potjes naast elkaar zet
en in een daarvan een sleutel deponeert. De scènes in het zomerhuis worden
aangevuld met opnames van onderonsjes tussen Lian en Leen op het balkon en een
strandwandeling die Carlos en Lian maken.
De titel Broos
lijkt ontleend aan een Mariabeeldje dat Teddy in haar handen heeft maar dat
kapot valt als Carlos nogal wild op de bank duikt, waarbij juist het kindje
Jezus beschadigd raakt, maar ook de verhoudingen binnen het gezin zijn broos,
zoals dat in de meeste gezinnen wel zal zijn waarvan de leden hun eigen leven
zijn gaan leiden. Het incident met het Mariabeeldje leidt meteen tot een
voornemen van Carlos om met het zomerhuis te verlaten. Ook anderen staan wel
eens op het punt om hun medewerking te staken, zelfs Leen voelt zich in het
nauw gedreven. Veel ruimte hebben de zussen in het ouderlijk huis nooit gekregen.
Carlos kan het nog te kwaad krijgen over de zachte dwang die haar vader
uitoefende en de behoefte aan harmonie van haar moeder. Tijdens een reis in
Afrika kwam ze tot het besef dat ze voor een hond moest gaan zorgen. Dat maakte
dat ze meer vrede kon hebben met haar ouders.
De spanning tussen de zussen wordt gevoed door de
afwezigheid van de vader gedurende anderhalf jaar. Alleen Leen weet daar meer
over, maar heeft haar vader beloofd daarover te zwijgen. Haar moeder heeft haar
opgedragen om niets meer op te rakelen. Lian voelt zich laf en vraagt Carlos
hoe ze toch haar mond open kan doen. Door de woede over vroeger meer ruimte te
geven dan de angst, antwoordt Carlos. Het toont aan hoe moeilijk het is om de
oude gezinsstructuren te doorbreken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten