Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zaterdag 10 december 2016

Filmrecensie: Broos (1997), Mijke de Jong


Vijf zussen worstelen met oude gezinsstructuren

Mijke de Jong maakte vorig jaar een filmische bewerking van Fiftyfifty, het relatiedrama dat door Mug met de gouden tand werd opgevoerd, maar al eerder deed ze hetzelfde met het toneelstuk Broos uit 1995, gebaseerd op de roman Vrouwendecamerone uit 1985 van de Russin Julia Voznesenskaja (1942).

In een zomerhuis aan zee maken vijf dochters een van een echtpaar, dat bijna veertig jaar getrouwd is, een video voor ze, waarin ze terugblikken op hun jeugd en het gezinsleven. Het idee is van Leen, gespeeld door Maartje Nevejan, die later zelf ook filmmaker werd. Daarbij komen allerlei spanningen aan de orde die door De Jong fraai in beeld worden gebracht. Vooral de tegenstelling tussen Leen en de dwarse Amsterdamse kunstenares Carlos, gespeeld door Adelheid Roosen, komt duidelijk naar voren. De zwangere Teddy, de jongste van het stel, mooi gespeeld door Marnie Blok, is daarvan de dupe. De verhalen alleen al over bevallingen van de anderen, moeten haar onrustig stemmen. Het is mooi dat tijdens disputen tussen andere zussen de camera op haar gericht blijft. Daarmee focust De Jong nog meer op haar eenzaamheid.

Af en toe neemt een van de zussen plaats voor de camera om een verhaal te vertellen zoals Muis (Leonoor Pauw) over katjes die de moeder vergeefs probeerde te verdrinken of Teddy over haar wens om vroeger een prinses te zijn, hetgeen in het gezin niet gewaardeerd werd. Daarnaast worden er ook liederen ten gehore gebracht, zoals door Lian (Lieneke le Roux) en later door Leen op de wijs van The house of the rising sun. Carlos weerlegt een voordracht van een, door de moeder vaak gedeclameerd, harmonieus gedicht van Gerrit Achterberg met een stekelig gedicht van Elsschot over het huwelijk. Intrigerend is ook een fragment waarin zij voor de camera zwijgend een aantal potjes naast elkaar zet en in een daarvan een sleutel deponeert. De scènes in het zomerhuis worden aangevuld met opnames van onderonsjes tussen Lian en Leen op het balkon en een strandwandeling die Carlos en Lian maken.

De titel Broos lijkt ontleend aan een Mariabeeldje dat Teddy in haar handen heeft maar dat kapot valt als Carlos nogal wild op de bank duikt, waarbij juist het kindje Jezus beschadigd raakt, maar ook de verhoudingen binnen het gezin zijn broos, zoals dat in de meeste gezinnen wel zal zijn waarvan de leden hun eigen leven zijn gaan leiden. Het incident met het Mariabeeldje leidt meteen tot een voornemen van Carlos om met het zomerhuis te verlaten. Ook anderen staan wel eens op het punt om hun medewerking te staken, zelfs Leen voelt zich in het nauw gedreven. Veel ruimte hebben de zussen in het ouderlijk huis nooit gekregen. Carlos kan het nog te kwaad krijgen over de zachte dwang die haar vader uitoefende en de behoefte aan harmonie van haar moeder. Tijdens een reis in Afrika kwam ze tot het besef dat ze voor een hond moest gaan zorgen. Dat maakte dat ze meer vrede kon hebben met haar ouders.  

De spanning tussen de zussen wordt gevoed door de afwezigheid van de vader gedurende anderhalf jaar. Alleen Leen weet daar meer over, maar heeft haar vader beloofd daarover te zwijgen. Haar moeder heeft haar opgedragen om niets meer op te rakelen. Lian voelt zich laf en vraagt Carlos hoe ze toch haar mond open kan doen. Door de woede over vroeger meer ruimte te geven dan de angst, antwoordt Carlos. Het toont aan hoe moeilijk het is om de oude gezinsstructuren te doorbreken.  

Hier mijn bespreking van Fiftyfifty, hier een studie rond Vrouwendecamerone op de site Over boeken gesproken.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten