Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



dinsdag 15 mei 2012

Mineke Schipper over Overal Adam en Eva, VPRO-boeken, 13 mei 2012


Verhalen over onze oorsprong

Literatuurwetenschapper Mineke Schipper schreef eerder In het begin was er niemand (2010). Daarin stuitte ze op verhalen over onze oorsprong, maar ze had te weinig ruimte die op te nemen, zodat uitgever Bert Bakker besloot er een apart boek aan te wijden. De verhalen komen uit de hele wereld vandaan. Het gaat om een collectieve verbeelding.

Volgens Mineke heeft iedereen een verlangen naar volmaaktheid. De vraag is waarom we die zijn kwijtgeraakt, waar de dood vandaan komt, hoe we moeten leven. Dat soort vragen blijft ons bezig houden.

Wim Brands projecteert afbeeldingen uit het boek, onder andere van Eva die uit een rib van Adam komt. God bouwt Eva op uit de rib, terwijl Adam doorslaapt.

Genesis bevat twee verhalen over onze oorsprong, zegt Mineke. Het ene is de islamitische afbeelding van de schepping, waarin alle engelen op een na voor de blote Adam buigen, die het paradijs verlaat met de ziel van God nog wel bij zich. Een geblakerde engel buigt niet voor iemand die niet uit licht maar uit klei is gemaakt en wordt door God verstoten.
De tweede variant gaat er vanuit dat er twee soorten mensen zijn. Op een afbeelding met procreatie wordt Eva gebaard door en uit de zijde van Adam, waarbij God als vroedvrouw dient.

In een Ottomaanse afbeelding worden Adam en Eva uit het paradijs verjaagd. De gevlamde aureolen zijn afkomstig uit het boeddhisme en betekenen dat God hen niet verlaten heeft. De vijgenbladeren doen dienst als rokjes. De slang heeft het levenskruid in zijn bek. Dat komt uit het Gilgamesj epos uit Mesopotamië. Verschillende tradities lopen dus in elkaar over.

Wim Brands heeft een afbeelding gekozen uit Haïti (zie omslag), waarop drie giraffen in de hemel voorkomen, waarschijnlijk omdat die op Haïti niet voorkomen. Het zijn er ook drie in plaats van twee om de overvloed aan te duiden. Adam dicteert de verhoudingen, maar Eva begint al in de boom te klimmen.

Brands vraagt waar het paradijs gelocaliseerd dient te worden. Mineke denkt aan het Midden-Oosten maar ook wel aan het gebied rond de Orinoco-rivier waar Columbus papagaaien zag.

Twee vrijwel identieke afbeeldingen van Masaccio geven het vertrek van Adam en Eva uit het paradijs weer. Eva huilt en Adam wanhoopt. Op de ene afbeelding dragen ze vijgenbladeren voor hun geslacht, op de andere niet. Op de laatste is te zien dat Adam niet besneden is. Mineke vertelt over een opvatting dat die er op de achtste dag vanaf gedwarreld is. Op de Filipijnen gaat het verhaal rond dat Adam in het paradijs gemasturbeerd heeft, waardoor het daar is gaan stinken en dat hij daardoor besneden moest worden, hetgeen niet eens zo gemakkelijk was. Pas met het honderdste mesje lukte het. De voorhuid werd begraven, maar groeide uit tot een boom die zelfs de hemelpoort versperde.

Tenslotte drie afbeeldingen uit 1975 uit Kinshasa, Congo, waarop een zwarte Adam vergezeld gaat door een blanke Eva, die door de duivel te grazen wordt genomen. Mineke hoorde, toen ze daar lesgaf, van een vluchteling dat Eva uit de staart van de duivel gemaakt was. Ze speelt met haar lijf en haar vruchtbaarheid valt op de grond, zodat men tegenwoordig de liefde met goederen moet kopen.     

Hier de site van Mineke Schipper.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten