Je moet je leven veranderen, Peter Sloterdijk in VPRO boeken, 19 juni 2011

What is in the air?

Deze herhaling van het Boekenprogramma van 22 mei j.l. gaat - in het Engels - over het nieuwste boek van de Duitse filosoof die op zijn vakgebied als een kolos geldt. Hij  heeft, te beginnen met Kritiek van de cynische rede, dat in 1983 als vernieuwend ontvangen werd, al menig dik boekwerk volgeschreven,  die echter steeds wolliger werden. Het leek me interessant om te horen wat deze huiskamergeleerde over een zo praktische thema als het veranderen van je leven te zeggen zou hebben.

Wim Brands brengt ons in de stemming door te verklappen dat we een uniek filmpje gaan zien over Carl Hermann Unthan die geen armen had en een voorbeeld was voor kreupelen die weten hoe ze door een brandende hoepel moeten springen. Deze beeldspraak verzinnebeeldt de moderne mens die in een ander tijdperk terecht is gekomen waarin hij gedwongen wordt creatieve oplossingen te zoeken voor zijn bestaan.

Brands begint het interview met de vraag wat een inwoner van Mars zou zien als hij hier op aarde een kijkje nam. Sloterdijk antwoordt dat hij een enorme verandering zou opmerken. Eerst zaten mensen namelijk opgesloten in hun eigen stamverbanden en inmiddels moeten ze leren om met iedereen samen te leven. ‘The cages are opening,’ stelt Sloterdijk. ‘Our lifes cannot go on like this.’

Hij borduurt daarop verder in de voor hem kenmerkende gezwollen taal met dure begrippen en grijpt terug naar het verleden. Net zoals tijdens de Zeitgeist van rond 1800 moet het wiel weer opnieuw worden uitgevonden.

Ter afwisseling zien we het filmpje dat lijkt op een Youtube fragment dat ik laatst zag van een man zonder handen en benen die het zelf lukte rechtop te komen, maar dit stamde uit 1919 en betrof een Deen die met zijn voeten trompet en kaart speelde.

Sloterdijk beschreef hem in zijn boek onder de titel dat een kreupele zal overleven. Dat gaat erover dat culturele veranderingen voortkomen uit innerlijke noodzaak en in gang gezet worden door individuen die hun gebreken moeten compenseren, zoals Unthan.

Brands vraagt terecht wat hij moet doen om zijn leven in die richting te veranderen.

Sloterdijk antwoordt weer dat de veranderingen in de lucht hangen. Ik veronderstel dat je ze dan kunt grijpen, maar de filosoof vervolgt heel serieus dat men de kunst moet leren om in een globale wereld te existeren.  Wereldburger worden, denk ik, een gedachte waar ik het al sinds lang mee vertrouwd ben. Volgens Sloterdijk gaat zoiets niet van zelf. Er moet over onderhandeld worden met de leiders van de wereldgodsdiensten die de waarheid niet in petto hebben, want het gaat om een ecologisch- kosmopolitische beweging. Zo ken ik hem weer. Er moet volgens Sloterdijk een nieuwe Renaissance komen die onze levens tot kunstwerken zal herscheppen of misschien beter: waarin we zelf ons leven als een kunstwerk opvatten.

Maar hoe? zucht ik licht wanhopig. Zijn dit praatjes voor de vaak? 

Het gaat niet langer om een esthetische imperatief, weet Sloterdijk. Hij begint over atleten, maar wat hij met hen bedoelt bleef me onduidelijk, want de bel onderbrak zijn betoog.Twintig minuten is te ook kort om het gereedschap aangereikt te krijgen waarmee men zijn leven kan veranderen. Sloterdijk had beter kunnen blijven zitten tot het Filosofisch Kwintet onder leiding van Ad Verbrugge en Clairy Polak van start ging.

aangepast 13 juli 2011, 11:02 uur