Overrompelend kijk- én luisterspel over de liefde die niet te
bevatten is
Ophelia is een deerniswekkend personage uit Hamlet van
Shakespeare en over haar valt niet veel meer te zeggen, dan dat ze haar liefde
voor de prins van Denemarken met de dood moet bekopen, maar des te meer treft
ons haar lot. Dat gebeurde ook bij componist Berlioz die zo laaiend was over de
vertolking van haar rol door de Ierse Harriet Smithson, dat hij daaraan een
symphonie wijdde, de Symphonie
Fantastique en een relatie met haar aanging. In de versie van Veenfabriek, die daaraan nog eens een
eigentijdse dimensie aan toevoegen, trekt Jacobien Elffers als een waanzinnige
de aandacht naar zich toe en wordt daarmee steeds krachtiger terwijl haar
tegenspelers in de rollen van Hamlet en Berlioz steeds meer terrein kwijtraken.
Het publiek wordt in
de stemming gebracht door een opwekkende rede van Phi Nguyen die preludeert op
zijn rol als Hamlet en zijn twijfel aan de echtheid van het bestaan. Zekerheid
kan ook Phi niet geven, maar wij kunnen ons wel proberen in te leven in de wereld
van Berlioz ten tijde van de uitvoering van Hamlet
op 11 september 1827 in Parijs. Na een prachtige ouverture van de Symphonie Fantastique op viool en piano,
vertelt Roland Haufe, die de rol van Berlioz speelt, over de toestand van de
maatschappij in die dagen. De datum doet ons meteen denken aan de rampen die de
moderne maatschappij treffen. Een kleine twee eeuwen geleden werd net zo goed
aan de menselijke rede geknaagd.
Zoals Phi al voorspelde,
is het ondoenlijk om Ophelia met een rationele blik te bekijken. De wijze
waarop de hoofdpersoon de rollen uit de Hamlet van Shakespeare in 1660 en 1827
vermengt met haar eigen bestaan als actrice kan niet doorgrond, maar alleen
ervaren worden. De inbreuken op de toneelteksten zijn talrijk om niet te zeggen
dat ze de chaos juist willen bevorderen. Dit blijkt al meteen als Steven, die
ook de broer van Ophelia speelt, namens musicus John komt vragen of Hamlet de
bestaanskwestie al aan de orde heeft gesteld vanwege de cue die daarin
verborgen lag voor de instrumentalisten.
Er wordt door de spelers veelvuldig gebruik gemaakt van de
flessen wijn naast de vleugel. Ophelia heeft een eigen fles naast haar staan
die haar gevoelens opzweept, haar wanhoop vergroot. Berlioz, die het zwaar
te verduren krijgt met kritiek op zijn romantische werk en zijn rol als
geliefde, zet zelfs de fles aan zijn mond. Te midden van alle emoties vormt het
toneelstukje rond de dood van de koning dat halverwege wordt opgevoerd, een
stijlbreuk met het geheel. Hoewel men daarmee verwijst naar Hamlet waarin dat ingelast wordt om de waarheid boven water te
krijgen, blijft het bij de Veenfabriek een nogal flauwe toestand met veel rode
vingerverf. Fraaier is de kanteling van de lichtbakken waarmee later een sfeer
van waanzin op het toneel wordt opgeroepen.
Van de musici van de vorige productie Raarr met Joep van der Geest als gastheer is alleen toetsenist Ton
van der Meer overgebleven. In Ophelia, dat geregisseerd en deels geschreven werd
door Joeri Vos, werd Van der Meer bijgestaan door violiste Vera van der Bie,
gitarist John van Oostrum, harpiste Ruta van Hoof, fluitist Steven Ivo en blazer
Bastiaan Woltjer, die ook voor de composities verantwoordelijk was. De instrumenten
gaan een prachtig samenspel aan met de tekst en verdringen die als zij dat
nodig vinden. Alleen tijdens de tirade van Ophelia in een besmeurde witte jurk tegen
alles wat de liefde onmogelijk maakt (zie foto van Robert van der Ree), zoals de oppervlakkigheid van de sociale
media in onze tijd, druipen ze af om tenslotte na het vertrek van onze gehavende
heldin een droevig slotakkoord aan te heffen. Groots!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten