Esther Duflo over de armoede in de wereld, 22 december 2011

Bevlogen econome zoekt oplossingen op maat. 

De 34ste Globaliseringslezing komt vanuit Felix Meritis en wordt ingeleid door Linda Polman, auteur van De crisiskaravaan, die de spreekster met lof overlaadt. Behalve ontwikkelingseconome is de Francaise ook bergbeklimster. Polman vraagt haar naar overeenkomsten. Die zijn niet moeilijk te vinden: men moet voorzichtig opereren, de aandacht erbij houden en men is afhankelijk van elkaar, je kunt het niet in je eentje doen.

Daarna gaat het over de vraag hoe Duflo zo geïnteresseerd raakte in de armoede. Duflo vertelt over haar moeder die voor een Ngo werkt. Ze wijst op de de compilatie documentairebeelden die voorafgaande aan haar lezing getoond werden, onder andere van Jeffrey Sachs, en zegt dat over ontwikkelingshulp en armoede veel clichés bestaan, dat het erom gaat die te vermijden en een duidelijk beeld te krijgen van de problemen, die niet overal op het zelfde vlak liggen. Een één-dimensionale benadering noemt ze verkeerd. 

Ze las als kind een strip over moeder Teresa waarin beweerd werd dat men in het overbevolkte Calcutta op één vierkante meter moest leven. Duflo vroeg zich af hoe men dan kon slapen, maar haar Nederlandse aupair legde haar uit dat die kleine ruimte ook kon worden ingedeeld in twee meter bij vijftig centimeter.

Waar was iedereen, waar waren al die mensen? vroeg ze zich af, toen ze zelf later naar Calcutta kwam.

De problemen van de armoede schetst ze aan de hand van drie voorbeelden: inenting, voedselprogramma’s en verzekeringen.

Het is moeilijk te begrijpen waarom mensen in Afrika hun kinderen wel of niet inenten. Ze beschrijft een experiment waarin men een kilo linzen kreeg als beloning voor het inenten. Daaruit blijkt dat men daarmee succes had.  

Ze was dertien jaar oud toen het concert We are the world gehouden werd en ze de stervende kinderen in Ethiopië zag en er geld voor voedsel werd ingezameld. Voedselprogramma’s zijn belangrijk maar soms eet men paradoxaal genoeg minder als het voedsel goedkoper wordt. Dan besteedt men het geld dat men overhoudt liever aan luxe artikelen. 

Het microkrediet lost niet alle problemen op. Er moet wel een markt zijn. Het leveren van verzekering - op gezondheidsgebied bijvoorbeeld, maar ook tegen mislukte oogsten -  is een nieuwe manier om mensen in Afrika te helpen. Hoewel men te maken heeft met veel risico’s zoals het weer en de voedselprijzen, wil men zich juist niet verzekeren omdat men dan nog meer geld kwijt is en daarom blijft men arm.

Duflo zegt dat er nooit één oplossing is, maar dat er in een bepaald gebied gekeken moet worden wat precies het probleem is en dat daarbij een oplossing op maat gevonden moet worden. Ze spreekt over de drie i’s die een oplossing in de weg staan: onwetendheid (ignorance), inertie en ideologie. Eenvoudige oplosssingen kunnen een groot verschil maken. Zoals iemand als reactie in Trouw van 31 december 2011 schreef, zijn soms een paar scherpe spitten van meer waarde dan geld. 

Hier een link naar haar boek Arm en kansrijk. Zie voor een weergave van de lezing de site van Tegenlicht