Radio Kobani (2016), documentaire van Reber Dosky

Boodschap van hoop uit een radiostation

De uit Irak afkomstige regisseur Reber Dosky (1975) maakte een prachtig portret van de Koerdische Dilovan Kiko, oprichtster van Radio Kobani, dat in de tijd dat haar Syrische stad uit handen van IS bevrijd werd, een spil vormde in de wederopbouw. Er zit ook nog een persoonlijke kant aan dit portret. De eenentwintigjarige Dilovan vertelt haar levensverhaal aan een kind dat ze in de toekomst hoopt te krijgen.

Ze vertelt haar kind over haar eigen lotgevallen. Ze groeide op in de stad in een klein gezin, zat daar twaalf jaar op school voordat ze naar de universiteit van Aleppo ging om sociologie te studeren. De burgeroorlog gooide roet in het eten. Ze vertrok met haar moeder naar het noorden van Koerdistan, terwijl haar vader en broer deelnamen aan de strijd. Op het moment dat delen van de stad bevrijd waren, ging ze terug om samen met assistente Biter een radiostation op te zetten dat De stem van Kobani heette en dat de wederopbouw coördineerde. Haar initiatief deed denken aan radiopresentator Philip James die de bevolking van Zuid Soedan na de onafhankelijkheid een hart onder de riem stak.  

De werkelijkheid waarin Dilovan terecht kwam was rauw. De stad lag in puin en men was bezig om de lijken op te ruimen die door de meedogenloze strijders van IS in de straten waren achtergelaten. Ook werd er nog zwaar gevochten. Dilovan vraagt zich af wat IS in godsnaam bezielt en interviewt hoofdcommandant Meryem die zegt dat de strijd de geschiedenis heeft veranderd en wel door de inzet van vrouwen. Er is humanitaire hulp toegezegd door buitenlandse delegaties.

Inwoners komen terug uit Turkije als de stad helemaal bevrijd is. Vrouwen en kinderen kijken rond vanaf de laadbak van de pick-up waarmee ze de stad binnen rijden. De verwoesting is vreselijk. Dilovan treurt over een jeugdvriendin die door IS op het plein is opgehangen. Ze interviewt een jonge vrouw die haar moeder kwijt is geraakt en daarover niet kan praten maar daar wel een gedicht over geschreven heeft.

Hanan komt direct van het front naar de studio om een door hem zelf begeleid strijdlied te zingen. Kunst is zijn rol in de strijd. Een man bij de kapper zegt dat hij een sluipschutter is en dat zijn werk nodig is om IS tegen te houden, die gebruik maakt van kinderen met bomgordels om. Scènes komen terug in zijn dromen.

Journalist Bali merkte pas na de strijd dat hij veranderd was. Soms zat hij dagenlang met een lijk in een ruimte. Hij vond het moeilijk afscheid te nemen van medestrijders omdat hij wist dat hij hen niet terug zou zien. Hij vraagt Dilovan hoe het voor haar is, waarop ze antwoordt met een gedicht, dat overgaat in een bericht aan haar toekomstig kind.

Beelden van een verhoor van een IS strijder maken duidelijk dat hij ervan uit ging dat er ongelovigen in Kobani woonden. Als men hem vraagt waarom men zo barbaars optrad, zegt hij dat hij enkel meedeed omdat hij zo arm was. Meryem zegt andere armen andere wegen kiezen om daar uit te komen, maar dat hij behandeld zal worden als een krijgsgevangene.

Dilovan eindigt na alle verschrikkingen met hoop en vertrouwen. Ze treedt in het huwelijk met Hanan en wenst dat haar kind in een wereld mag opgroeien waar het vrede zal zijn.   

   

Hier de trailer, hier mijn bespreking van Good morning South Sudan (2015).