Filmrecensie: Ataraxia (2013), Sander Blom

Caleidoscopisch beeld van uiteenlopende, boeiende verhalen

Welkom in de wereld die een verrassing is. Waarin niets is wat het lijkt. Ataraxia begint in het duister. Terwijl de namen over het scherm lopen, horen we de voetstappen van een man die omhoog klimt. Als er eenmaal licht bij komt, blijkt hij over een wenteltrap naar boven te lopen. Hij heeft daar uitzicht over een stadsdeel. Een volgende scène betreft de man die zijn hond ophaalt, die bij een hondensalon is geverfd. Met zijn dier loopt hij langs drukkerij Ataraxia, de pleisterplaats in de film van Sander Blom. Daarin worden handleidingen gemaakt voor elke mogelijke levensactiveit. Is het beter te sparen of te lenen? Wie moet je nog op bezoek vragen als je nog een week te leven hebt. Drukkerij Ataraxia geeft overal gebruiksaanwijzingen over uit.

De camera zoomt van boven in op een stel wespen die op een oude ijzeren vuilnisbak zitten. Vanuit het perspectief van een wesp gaat men het huis in. Als de wesp niet meer naar buiten kan, zit er niets anders op dan veel kabaal te maken tot de huisvrouw zo goed is het venster te openen.

Drukkerij Ataraxia wordt gerund door een man en een vrouw. De laatste doet ook de boodschappen en spreekt met een buitenlands accent. We zien het stel door de dag heen temidden van de verschillende ouderwetse apparaten die hun werk doen. Ze hebben alleen af en toe een spuitje nodig. Het geproduceerde drukwerk blijkt de aanleiding meer te tonen over de inhoud ervan.

Zeer diverse onderwerpen komen daarbij aan bod. Allereerst ging we naar Derbyshire waar een man onderzoek doet naar klokkenluiders in kerken. In de eerste kerk in Brassington neemt hij de bloeddruk op na hun arbeid, op andere plaatsen volstaat hij de klokkenluiders een rijm te laten opzeggen dat hij op zijn bandrecorder opneemt. De man doet al tien jaar onderzoek. In zijn huis toont hij zijn onderzoeksmateriaal. Zijn vrouw vraagt of de gasten suiker en melk in hun thee willen.

Opzienbarend is het volgende verhaal van een Thaise jongeman die vreest dat zijn snikkel gekrompen is na een bezoek aan een prostitué. Zonder schaamte toont hij zijn geval. Hij brengt zelfs een spalk aan om een en ander te redden. Hij huilt al bij voorbaat bij de gedachte dat hij nooit meer zal kunnen neuken. Tenslotte brengt de dokter hen tot rust door de handleiding te tonen.

In een park leest een jonge vrouw een handleiding over het voeren van een belegde boterham aan een hond. Daar hoeft verder niet veel tijd aan verspild te worden. De film gaat verder naar

Melanesië. De inheemse bevolking kijkt een vliegtuigje van ontwikkelingswerkers na. Men gelooft dat blanken de techniek van hun voorouders gestolen hebben en roepen die aan, maar ze krijgen geen reactie.  

Fraai is ook het onnatuurlijke verhaal in een overbelicht bergdecor, waarin mensen uit alle windstreken ter wereld wonen. Ze praten met elkaar in een gemeenschappelijke taal, die in vette letters voor de kijker vertaald wordt. Wat te doen als u voor eeuwig in een paradijs op aarde leeft, luidt de vraag op de handleiding. Men kalligrafeert en zingt bij het kampvuur (zie foto).

Tenslotte wordt de vraag gesteld hoe deze film te eindigen. We zoomen in op een eendenkooi, waar vanachter de schermen voedsel in een sloot wordt geworpen om de eenden te lokken.

Ataraxia is geen film voor een groot publiek maar boeit zeer door de verrassende verhalen die er op caleidoscopische wijze in verwerkt zijn.