Filmrecensie: The reader (2008), Stephen Daldry

Een romance die lang nadreunt.

Films die niet Engelstalig zijn, maar wel in de Engelse taal worden gesproken, verliezen vaak aan sfeer en geloofwaardigheid. Ik denk daarbij aan Franse kostuumdrama’s. Dat geldt niet voor The Reader. Deze film, gebaseerd op het boek De voorlezer (1995) van Bernard Schlink, speelt zich af in verschillende perioden na de tweede wereldoorlog in de buurt van Heidelberg, maar de Engelse taal is daarbij geen struikelblok. Dat komt denk ik door het ijzersterke verhaal en het magnifieke spel van Ralph Fiennes en Kate Winslet (hier samen in bad). De laatste zet een prestatie neer zoals Meryl Streep deed in Sophie’s Choice.

De film begint, anders dan het boek aan het eind in Berlijn in 1995, als de oudere advocaat Michael Berg afscheid neemt van een knappe minnares en zijn dochter Julia gaat ophalen die een tijd in Parijs is geweest. Hij kijkt uit het raam van zijn appartement en ziet zichzelf weer in 1958 als vijftienjarige jongen uit Neustadt, die zich ziek voelde en stond te overgeven in de regen voor het huis van tramconductrice Hanna. Ze ving hem op en bracht hem naar huis. Als Michael na drie maanden weer beter is brengt hij haar, op aanraden van zijn moeder, een bloemetje. Langzaam ontwikkelt zich een relatie tussen de twee. Die begint, als Michael een keer kolen voor haar heeft gehaald en met een beroet gezicht voor haar staat. Zo kan hij niet naar huis, zegt Hanna, die twee keer zo oud is als Michael. Hij moet eerst in bad. Beschaamd kleedt Michael zich uit. Hanna zegt dat ze niet kijkt, maar als ze even later met een handdoek aankomt, is ze zelf ook naakt.

De gymnasiast Michael leest Hanna voor uit de Odyssee, een verhaal van een zwerftocht van een jongeman op weg naar huis. Volgens zijn leraar gaat de geschiedenis over mensen die uit edele of perverse motieven hun doelen geheimhouden. Het leven van Michael en zeker dat van Hanna zou ook een odyssee gezien worden. Michael krijgt door de relatie met haar problemen in de omgang, allereerst met zijn vader die van de regels is, maar ook met zijn moeder die overstuur is als hij wegblijft. Zelfs met zijn vrienden moet hij afhaken, want hij heeft geen tijd voor hen. Later als hij rechten studeert en de verhouding met Hanna al lang beëindigd is, houdt hij afstand van een studente, die duidelijk geïnteresseerd is en nog later houdt ook zijn huwelijk geen stand.

Het zou jammer zijn teveel over de inhoud te prijs te geven, want juist de overgangen zijn heel verrassend. De kijker tuimelt van de ene verbazing in de ander. Het gaat van de jeugd van Michael in 1958 naar 1966 als hij in Heidelberg studeert en van 1976 als hij met de kleine Julia bij zijn moeder is en haar vertelt dat hij gescheiden is tot 1995, als we terug zijn bij de ontmoeting tussen vader en de inmiddels jong volwassen dochter, waarmee de film begint. Met daartussen een zeer aangrijpende romance, die lang nadreunt. Ook door de fantastische aankleding in het decor van de jaren vijftig en de rustige muziek.

Tenslotte is er nog de mooie rol van Bruno Ganz als de scherpzinnige en betrokken docent aan de rechtenfaculteit. Hij zit heel wat beter in zijn vel dan als Hitler in Der Untergang.

Hier de trailer, al zou ik die overslaan om de verrassing niet bij voorbaat uit handen te geven.