Raoul Heertje bezoekt Gavin Friday, de ex-zanger van de
Virgin Prunes, die in het tropische Dublin woont. Heertje vindt het er
sprookjesachtig en zal niet doorvertellen dat het daar zo aangenaam is. Friday
ontkracht de uitspraak van Heertje door te zeggen dat het er vaak slecht weer
is. Ook vroeger was het leven in de Ierse Republiek geen pretje, gedomineerd
als men werd door de katholieke kerk. Veel fragmenten die Friday heeft
uitgekozen gaan daarover, maar natuurlijk over muziek.
David Bowie was een eerste voorbeeld voor Friday. Hij zag
diens figuur van Ziggy Stardust in Top of the Pops in april 1972 op de
televisie en voelde zich persoonlijk aangesproken. In de documentaire Cracked
Actor (BBC, 1974) zien we Bowie op de achterbank van een dure auto in de
Amerikaanse woestijn. Hij stak de oceaan over omdat zijn inspiratie in het
Verenigd Koninkrijk opdroogde. Friday zag een kwetsbare man in de auto. Hij
wist niet dat Bowie op dat moment cocaïne gebruikte.
Een andere inspiratie bron vormde Joy Division. We zien een
fragment van Transmission
uit Something else (BBC, 1979). Hun vervreemdende suburban geluid volgde
op de punk van the Sex Pistols en The Clash, de eerste generatie die zich
uitte. Friday begon rond die tijd met de Virgin Prunes. Woede kon
worden met zuipen of heroïne maar er was ook de uitweg van de muziek.
Een derde inspiratie bron vormde Jacques Brel. Pas later
leerde Friday hem kennen, net als Brecht en Weil. Hij waardeert diens fysieke
expressie en het theatrale ineen. Ieren hebben ook dat boerse en dat
zweterige.
Friday groeide op in een katholieke arbeiderswijk. De sfeer
was conservatief, katholiek en somber. Zijn toekomstperspectief bestond uit
werkloosheid. Hoewel hij een moeilijke relatie met zijn vader had was voor hem
het samen kijken naar de eerste mens op de maan een ervaring die hij zijn hele
leven niet vergat en die terugkomt in zijn teksten. Later vormde hij tegen de
katholieke inborst van zijn vader in, met protestantse vrienden zijn band.
In The song of Bernadette (Henry King, 1943) over de
verschijning in Lourdes, klinkt de gruwelijkheid van de katholieke dictatuur
door. Friday laat speciaal voor de gelegenheid de kerkklokken horen, die
dagelijks luidden. Schuld en lijden was het menselijk lot. De religieuze
ellende werd geëvenaard door de burgeroorlog, volgend op de Ierse
onafhankelijkheid in 1916. We zien beelden van Bloody Sunday uit 1972,
toen Britse soldaten het vuur openden op Ierse demonstranten in Belfast. Daarna
nam de invloed van de IRA sterk toe. In 1974 was er een bominslag in Dublin.
Friday hoorde die in de verte en vroeg zich af of zijn vader wel thuis zou
komen van zijn werk. Een Ier werd gezien als een terrorist. Dat merkte Friday
als hij met de band naar Engeland voer. Door de economische vooruitgang in de
jaren negentig zakte de macht van de kerk in. Homoseksualiteit werd pas in 1993
onder druk van Europa geaccepteerd, abortus is nog steeds illegaal. We zien
Sinead O’Connor die tijdens een uitzending van Saturday Night Life in 1992 een
foto van de paus verscheurt. Ze was haar tijd vooruit, zegt Friday.
Toch heeft hij veel liturgische relikwieën in zijn huis. Hij
wilde ooit priester worden maar vond Bowie interessanter. De melodramatische
kant van het katholicisme boeit hem nog steeds. Het Vaticaan vindt hij als show
prachtig.
Heertje vraagt hem of de last van het verleden, die ook
blijkt uit zijn keuze van de fragmenten, van waarde is geweest voor zijn
ontwikkeling. Friday ontkent dat. Hij vindt dat kinderen gekoesterd dienen te
worden. Hij wist in vijf minuten wat hij de kijker wilde laten zien. Dat zijn
verder nog fragmenten uit Nosferatu (Herzog 1979), gemaakt door de Ier
Bram Stoker, waarin Klaus Kinski een op het lijf geschreven uitvoering van
graaf Dracula geeft en uit Eyes wide
shut (Kubrick, 1999) dat iets zegt over rijkdom, seks en de schaduwkant van
de mens. Hij leerde op de achterbank van het busje van U2 de tol van de roem
kennen en ging zijn eigen weg. Ook Picasso, die zich uitdrukt in een vrije
vorm, behoort tot zijn favourieten. De uitzending wordt besloten met een
fragment uit Animal Crackers (Heerman, 1930) waarin Harpo Marx niet
praat maar wel als geen ander communiceert. Een sterk einde van een boeiend
programma.
Hier de website
van Gavin Friday.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten