Filmrecensie: L’apollonide (2011), Bertrand Bonello

Sluiting luxe bordeel toont de laatste stuiptrekkingen van het ancien regime

L’apollonide is een film over een luxe bordeel aan het begin van de twintigste eeuw in Parijs. Bertrand Bonello schetst met deze losse film, waarin de medewerkers vertellen over hun angsten, plezier en pijn, een tijdsbeeld die aan het verdwijnen is. De ondertitel Souvenirs de la maison close geeft al aan dat dit de laatste stuiptrekkingen waren van het ancien regime

Hoofdpersoon is Madeleine, die ook wel de Jodin wordt genoemd. In het eerste deel van de film dat speelt in november 1899 - het einde van de 19^de eeuw genoemd - wordt ze zwaar toegetakeld door Michaux, een jongere klant die aanvankelijk helemaal niet sadistisch oogt. Nadat zij haar taak verricht heeft, vertelt Madeleine hem hoe hij keek en wat zij erbij voelde. Ze denkt zelfs dat hij met haar wil trouwen. Als hij twee weken later weer langs komt vertelt ze hem haar droom en bewerkt hij haar mond met een mes, waarna ze door een litteken in het verlengde van haar mond als de lachende vrouw door het leven gaat.

Bonello zet dit gruwelijke moment in de verder gemoedelijke sfeer die in dit bordeel hangt. Hij filmt de meisjes terwijl ze zich opmaken voor de lange nacht en met elkaar praten over mogelijke klanten die ze wel of niet graag bedienen, terwijl madame Marie-France, die vroeger ook in dienst was, de administratie bijhoudt. Dan zetten ze zich in de huiskamer, wachtend op de vaste klanten, zoals een man met een kat of een geile levensgenieter en spelen daar een spelletje blaasvoetbal. Ook de kinderen van Marie-France houden zich in de huiskamer op. De avond begint met champagne, die - heel bijzonder - door iedereen uit dezelfde bronzen kroes gedronken wordt. De eerste slok tenminste, want verder zijn er de kristallen glazen waarmee men ook mooie geluiden kan maken door de vingers langs de rand van het glas te bewegen. In het bordeel is het niet allemaal geluk wat de klok slaat. De meisjes zijn meer kwijt voor hun benodigdheden dan zij verdienen en staan dus in het krijt bij Marie-France.

Het tweede deel speelt zich af in maart 1900 - de dageraad van de twintigste eeuw genoemd. Er komt een nieuw meisje, de 16-jarige Pauline, dat we al kennen van haar brief die in het eerste deel is voorgelezen. Marie-France ondervraagt haar, onderwerpt haar lichaam aan een inspectie en is tevreden over lichaam en geest. Daarna wordt ze rondgeleid door een ander meisje dat vertelt over de gebruiken in het bordeel. Haar eerste ervaring is in een badkuip vol champagne. Ze vertelt in de vroege ochtend tegen haar collega’s dat het niet zo’n gemakkelijke houding was. Madeleine heeft na de verminking van haar mond een plaatsje gekregen in de keuken. Marie-France worstelt met een huurverhoging en schrijft de prefect erover, maar die kan niets voor haar doen, waardoor het bordeel langzaam aan moet gaan sluiten. Tijdens een picknick langs de rivier vertelt Marie-France over de geldstromen van de aristocratische klanten. De ziekte van Julie door een geslachtsziekte kondigt het verval aan. ‘Kut is het, dit vak,’ zegt een meisje, hetgeen veel gelach veroorzaakt. Pauline houdt het ook voor gezien. Nu ze nog geen schulden heeft kan ze nog uit het bedrijf stappen. Madeleine wordt gevraagd als speciale gast voor een avondje bij de aristocratie, die geïnteresseerd is in haar bijzondere mimiek. Als ze weer bij de anderen is, zoekt men troost bij elkaar, maar dat neemt niet weg dat Julie dood gaat. Tijdens de viering van de onafhankelijkheid, waarbij iedereen een masker draagt, vallen de rozen uit elkaar en drinkt met de champagne uit gewone glazen. Madeleine huilt de dikke witte tranen zoals ze ooit in een droom had die ze vertelde aan Michaux.  

Bonello zet soms vier of drie beelden van de praktijken in het bordeel naast elkaar en eindigt met de huidige toestand waarin meisjes langs de weg staan om opgepikt te worden door een auto. Toch een heel verschil met de vroegere tijd, die ondanks alle ellende toch ook gezelligheid kende.  

Hier de trailer van L’apollonide, die in het Engels House of tolerance heet, en die begint met de voorbereidingen van de meisjes voor de lange avond en nacht.