Filmrecensie: Inland Empire (2006), David Lynch

Meerdere werkelijkheden door elkaar geklutst

Laat ik weer eens een film van David Lynch proberen, dacht ik, hoewel ik zijn projecten vaak onbegrijpelijk en gemaakt vind: met altijd weer dezelfde ingrediënten als geweld, duisternis, enge luiden, vervreemdende gesprekken, een verloederde omgeving en harde lichteffecten. Ook Inland Empire is daarvan een voorbeeld. Deze bijna drie uur durende zit heb ik met veel concentratie volgehouden, maar om nou te zeggen dat me veel duidelijk is geworden, dat niet. Tijdens de lange aftiteling waren de meisjes, die een bijrol hadden, aan het zingen en dansen. Have fun dacht ik, het zit erop, lekker samen feesten is het beste wat je kunt doen.

Inland Empire begint met een aantal losstaande shots. Een oude grammofoon die een Baltisch hoorspel brengt, Axxon N genaamd. Een vrouw met een onherkenbaar gemaakt gezicht, die door een eveneens onherkenbaar gemaakte man gedwongen wordt zich uit te kleden. Een vrouw in een rode jurk die huilt. Een blik op een toneel waar een stel mensen met konijnenkoppen af en toen, onder het ingeblikte gelach van het publiek, elkaar zinnen toeroepen. Zoek het maar uit. Stop het maar in de grote hoed en zie maar wat daar eruit komt.

Een buurvrouw, dus, die op bezoek gaat bij actrice Nikki Grace. Ze zegt dat ze daar pas is komen wonen, maar haar vreemde gedrag doet anders vermoeden. Ze praat orakeltaal. ‘Evil was born and followed the boy,’ zegt ze bijvoorbeeld. ‘Vergeetachtigheid overkomt ons allemaal.’ Nikki verneemt niet veel later met blijdschap dat ze is aangenomen voor een rol in On High in Blue Tomorrows. Als regisseur Kingsley daarover zegt dat het een remake betreft van een film die nooit werd afgemaakt omdat de hoofdrolspelers vermoord werden, hebben we een vermoeden waarop de zogenaamde buurvrouw doelde.

En als de regisseur nou even had uitgezocht wat er in de oorspronkelijk film misging, waarom er een doem op rustte, was ons heel wat ellende bespaard gebleven.

Nikki heeft in de film, die over een overspelige liefdesrelatie gaat, de hoofdrol samen met Devon Berk, een vrouwenverleidster. Een presentatrice van een tv show over beroemdheden ziet het al fout gaan. Ook regisseur Kingsley, als de man van Nikki, raadt de acteur aan zijn handen thuis te houden, maar natuurlijk ontstaan er een verhouding tussen Sue en Billy, zoals ze in de film heten. Devon vraagt Nikki tussendoor of ze zin heeft in een afspraakje in een romantisch Italiaans restaurantje. Niet veel later weet Nikki niet meer wat werkelijk is en wat niet, wat bij de film hoort en bij haar echte leven.

Voor een filmregisseur biedt dit natuurlijk allerlei kansen om verschillende werkelijkheden door elkaar te laten lopen. Dit kan heel interessant zijn, maar Lynch maakt het bont door daar ook nog de oorspronkelijke Poolse film 47 en vroegere herinneringen van Nikki aan toe te voegen. Het gevolg is een allegaartje aan scènes, die weinig verband met elkaar lijken te houden.

De vraag is waarom Lynch niet eens een behoorlijk verhaal vertelt. Ik hoorde van Henny Vrienten die jongstleden juli bij Zomergasten was, dat Amerikanen meer gericht zijn op bombastische effecten dan op het verhaal. Ik zie het jonge Amerikaanse publiek al volgevreten met popcorn verdwaasd na drie uur de filmzaal uitkomen. Ze hebben hun shot verdoving gehad. Dat moet het zijn, wat Lynch beoogt. Wat mij betreft hadden die meisjes aan het eind nog wat langer mogen zingen en dansen.

Hier de trailer.