Vamba Sherif en Hèlene Christelle Munganyende over Zwart, VPRO Boeken, 4 februari 2018

Diaspora schrijvers laten van zich horen

De bloemlezing Zwart is samengesteld door Ebissé Rouw, redacteur non-fictie bij Amsterdam University Press, en de Liberiaans-Nederlandse schrijver Vamba Sherif (1973), die debuteerde met Het land van de vaders uit 1999 en in 2011 van zich liet horen met De getuige. De ondertitel van Zwart luidt: Afro-Europese literatuur uit de Lage Landen. Carolina Lo Galbo praat met Sherif en schrijfster Hèlene Christelle Munganyende over de bloemlezing.

Lo Galbo vraagt waarom deze bundeling er moest komen.

Sherif vertelt dat er veel talent is onder de Afro Europese schrijvers en dat die wel eens onder de aandacht gebracht mag worden. Munganyende, die zelf ook in de bundel schrijft, zegt dat het voor iemand zoals zij niet vanzelfsprekend is om schrijver te worden. In de Afro Europese gemeenschap wordt dit niet gestimuleerd. In de jongerencultuur staat schrijven niet in hoog aanzien. Zelf is ze wel met literatuur opgegroeid omdat haar vader toneelschrijver was. De verhalen, die veelal door vluchtelingen geschreven zijn, zijn doordrenkt met nostalgie met nostalgie en ademen het verlangen naar thuiskomen.

Lo Galbo vraagt of het niet zo is dat zij in de Nederlandse literatuur weinig aandacht krijgen.

Sherif zegt dat er genoeg talent voorhanden is en dat de bloemlezing de deur voor Afro-Europese schrijvers kan openen. Zelf heeft hij eerst rechten gestudeerd om een basis te hebben. Hij vertelt dat hij uit een lange traditie van dichters stamt en dus veel innerlijke bagage heeft. Munganyende bevestigt dat men eerst op zoek gaat naar werk en dat daarna het schrijven komt, dat wordt gezien als zelfontplooiing. Ze zegt ook nog dat het boek twee functies heeft namelijk dat mensen die in vergelijkbare omstandigheden leven, zichzelf kunnen terugzien en dat andere Nederlanders de Afro Europeaanse cultuur kunnen opnemen in het collectieve bewustzijn. Sherif voegt daar nog aan toe dat men moet ophouden de Afro Europeanen te vergelijken met de Afro Amerikanen, maar moet kijken naar de mooie verhalen, die door de Afro Europeanen geschreven zijn.

Lo Galbo gaat helaas niet in op de reden waarom men de Afro Europeanen niet met de Afro Amerkanen mag vergelijken. Ze typeert de bloemlezing eerst als een staalkaart maar vindt dat in tweede instantie toch geen juiste term.

Sherif vertelt over zijn verhaal dat gaat over een rebel die de vader van de hoofdpersoon doodde en ontworteling teweegbracht, die doorwerkte in het land van aankomst.

Lo Galbo vraagt, alsof we dat nog niet gehoord hebben, nog eens waarom we Zwart moeten lezen.

Sherif antwoordt dat het een unieke bloemlezing is met negentien talenten.

Munganyende vult aan dat Zwart een simpele titel is maar een meerduidigheid aan verhalen bevat, die meer behelzen dan een zwarte huidskleur alleen. De auteurs zijn gedoemd en geprivilegieerd om te leven. Ze hoopt dat de lezers daarmee kunnen thuiskomen. 

Hier mijn recensie van De getuige, hier een achtergrond artikel van Katja de Bruin in de VPRO Gids van 29 januari 2018, hier een vernietigende recensie van Jamal Ouariachi (Vrij Nederland, 5 februari 2018).