Jamal Ouariachi over Herinneringen in aluminiumfolie, VPRO Boeken, 19 maart 2017

Verhaal en roman verschillen niet veel van elkaar

Na zijn goed ontvangen roman Een honger (2015) komt Jamal Ouariachi met de bundel Herinneringen in aluminiumfolie waarin tien langere of kortere verhalen staan. Jeroen van Kan ondervraagt hem daarover en begint met de geijkte vraag over het verschil tussen roman en verhaal.

Ouariachi zegt daarover dat er wat hem betreft, buiten de lengte, weinig verschil is.

Wel moet een schrijver bij een verhaal investeren in het begin. Omdat de lezer steeds weer opnieuw moet beginnen, stelt dat eisen aan de schrijver om de lezer te verleiden.

Van Kan houdt nog even aan met de opmerking dat men zegt dat men in een verhaal meer dan in een roman perfectie kan bereiken.

Ouariachi zegt dat perfectie altijd het streven is, maar dat dit in de praktijk niet te bereiken is. In de mislukking komt vaak de spanning tevoorschijn. Hij wenst de rafelrandjes die tijdens het schrijven ontstaan, daarom niet weg te werken. Een roman begint met een idee en dat wordt toch weer anders. Hetzelfde was het geval in het verhaal Come together, dat bedoeld was als een komisch verhaal over een date, maar dat wreed eindigt.

Van Kan brengt daarop de satirische neiging van de schrijver ter sprake.

Ouariachi zegt dat er meer bij komt kijken. Hij eindigt met een polemisch essay waarin hij zich afzet tegen het standpunt dat het korte verhaal het stiefkind in de literatuur is en wijt dat vooral aan de schrijver, die te gemakzuchtig is, die verhalen tussen in opdracht schrijft omdat hij of zij daarmee wat geld kan verdienen.

Van Kan zegt dat hij zich ook tegen de Nesciaanse conventies keert.

Ouariachi vindt het geen voordeel als men opmerkt dat in een verhaal geen woord teveel staat. Hij vindt dat de schrijver een tekst moet aanbieden en de rest aan de lezer overlaten. In het titelverhaal Herinneringen in aluminiumfolie over een student die een plak menselijke hersenen mee naar huis neemt, wordt veel niet verteld, al is dat niet te opzichtig en biedt hij de lezer om zelf met interpretaties te komen.

Van Kan begint erover dat hij in een verhaal als De brug juist wel veel vertelt.

Ouariachi antwoordt dat het hier om een compleet levensverhaal gaat, al weet de hoofdpersoon niet wat hem drijft. Hij schreef het na een bezoek aan Antwerpen, waar hij op weg naar het station in een vervallen wijk belandde die door de bouw van een brug geïsoleerd was komen te liggen. Het is de tragiek van het menselijk handelen dat dit soms heel anders uitpakt dan men van plan was.  

Van Kan gaat daarop door. Ook in Come together is sprake van een keuze die verkeerd uitpakt en tot een catastrofe leidt.

Ouariachi haalde de verhalen over dit soort onderbuikgevoelens uit zijn persoonlijk archief en merkte pas later de selectie op, waarbij omslagpunten een belangrijke rol spelen. Vanuit zijn achtergrond als psycholoog verbindt hij twee bewustzijnen aan elkaar die met elkaar in conflict komen.

Van Kan vraagt tenslotte nog maar eens of korte verhalen een vakantie van de roman vormen.

Ouariachi antwoordt dat hij ook tijdens zijn romans korte verhalen schrijft, maar dat het nu weer tijd is voor een nieuwe roman.

  

Hier de site van Ouariachi met daarop verschillende besprekingen van de verhalenbundel.