.jpg/266px-Bashar_al-Assad_(cropped).jpg)
De grootste oorlogsmisdadiger uit de recente geschiedenis
gedijt door mondiale belangentegenstellingen
De Franse schrijver en journalist Antoine Vitkine (1977)
maakte een boeiend portret van de Syrische president Bashar al-Assad (1965) die
zijn land alweer jaren geleden een burgeroorlog in sleepte en nog steeds aan de
macht is. Hoewel de Amerikanen en Fransen al in het begin van de burgeroorlog
genoeg van hem hadden, zit hij door een wrange speling van het lot nog steeds
op zijn stoel, vaster dan een paar jaar geleden. Zijn ondoorgrondelijkheid zal
voer vormen voor latere historici. Vitkine ondervraagt veel diplomaten en houdt
het erop dat Bashar chaos veroorzaakt om maar aan de macht te kunnen blijven.
Bijzonder is een reportage aan het begin van Bashar al-Assad – The master of chaos. Een
Franse filmploeg volgde Bashar en zijn Britse vrouw Asma, dochter van een
Brits-Syrische cardioloog, in 2009 op weg naar de opera. Bashar doet zich voor
als een westers georiënteerde, weldenkende kunstliefhebber en is niet bang om
met een eigen auto door de stad te rijden. De situatie in zijn land is veilig
zegt hij, waarmee hij bedoelt dat hij de zaak onder controle heeft. Net als
zijn vader onderdrukt hij elke vorm van oppositie. Dat geldt zeker voor de
massale opstand die na het uitbreken van de Arabische Lente in Syrië uitbrak. De
broos ogende Bashar, die in 2000 aan de macht komt na plotseling overlijden van
zijn vader, lijkt eerst een politiek van hervorming te gaan voeren, maar dat blijkt
toch vooral om de goodwill van het Westen te winnen. Bashar ziet in dat
hervormingen hem wel eens de kop zouden kunnen en hakt er flink op los. De
moord op de Libanese oud premier Hariri in 2005 leidt tot een breuk met het
Westen. Assad wendt zich tot Iran en Rusland voor steun. In 2008 probeert de
Franse president Sarkozy de breuk te lijmen. Assad is als een jongetje zo blij dat
hij weer mocht meespelen, maar de Arabische Lente gooit vanaf begin 2011 roet
in het eten. De Amerikanen en de Fransen willen korte metten maken met Bashar
maar vindt Rusland op hun weg, dat een basis heeft in Syrië en niet happig is
op verdere democratisering in de regio. De bevolking wordt de dupe van de
strijd en lijdt onder vatbommen. Verdere bombardementen met chemische wapens
leiden bijna tot een ingrijpen van het Westen maar tegelijkertijd vreest men
een escalatie en de opkomst van IS. In 2014 put Assad hoop op behoud van macht
en laat jihadisten uit de gevangenis los om de chaos te vergroten. Een van de
diplomaten in de documentaire zegt dat Bashar tegenstrijdige zaken tegelijk kan
uitvoeren, hetgeen hem erg grillig maakt. Hij krijgt de steun van Poetin om
zijn geslonken grondgebied te heroveren, met het drama in Aleppo tot gevolg en
een tandeloze Obama langs de zijlijn. In 2016 krijgt hij bezoek van de
inmiddels alweer afgetreden Amerikaanse veiligheidsadviseur Michael Flynn, die hem alle steun geeft in de
bestrijding van IS. De burgeroorlog heeft inmiddels 300.000 doden, drie miljoen
vluchtelingen en tienduizenden gemartelden in gevangenissen opgeleverd, zoals
in de Saydnaya gevangenis bij Damascus die eerder in Tegenlicht getoond was en
onlangs in het nieuws weer was vanwege de gruwelijkheden die zich daar afspelen
en een eind is verdrietig genoeg nog niet in zicht.
Hier
meer informatie op de site van de VPRO, waaronder een filmpje over de
strijdende partijen en een lange lijst van in de documentaire optredende personen,
hier
mijn verslag van een informatiebijeenkomst over Syrië, eind 2012, hier
mijn verslag van de Tegenlichtuitzending Digitale
burgerdetectives met daaronder een link naar de reconstructie van de
Saydnaya gevangenis.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten