David Bowie - Cracked Actor (1975), documentaire van Alan Yentob

Een boekje open over de jonge David Bowie

Alan Yentob, medewerker van de BBC, was erbij toen David Bowie zijn rol aflegde van Ziggy Stardust en nieuwe wegen insloeg. Hij volgde de bijzondere zanger, geboren als David Robert Jones in Brixton op 8 januari 1947, op tournee door de Verenigde Staten en praat met hem tussen de nummers door over diens leven, werk en ideeën.

In zijn introductie vertelt Yentob dat Bowie in 1975 leed aan een cocaïneverslaving maar anderzijds een grote artistieke en creatieve ontwikkeling doormaakte. Hij nam afscheid van zijn alter ego Ziggy Stardust en legde met zijn Diamond Dogs tournee een basis voor een album met een meer soulachtig geluid, Young Americans.

In 1973 was het laatste concert in Hammersmith Odeon in Londen, waarin Bowie in de figuur van Ziggy Stardust van zich liet horen. Tegen Yentob zegt Bowie dat hij zichzelf helemaal niet extravagant vindt, maar dat het een rol was die hij zich aan meette. Bowie deed eerder een mime- en een muziekopleiding en probeerde deze twee kanten in zijn optredens met elkaar te verbinden.

Na zijn laatste concert van Ziggy Stardust vertrok hij naar de Verenigde Staten om daar nieuwe inspiratie op te doen. Hij zoog de sfeer in het westen met grote teugen op. Zijn fantasie werd erdoor vergroot. Tijdens een optreden in Hollywood trad Bowie in de voetsporen van Aladin Sane, een ander alter ego van schizofrene aard. Hij zingt daarin de regel die ik vertaald heb als: ‘Breek, schat, breek, laat me zien wie je bent’. In de auto door Los Angeles vreesde hij aangehouden te worden door de politie, die met loeiende sirenes dicht in de buurt was. Hij voelde de onrust van de Amerikaanse maatschappij al toen hij daar aankwam ten tijde van een aardbeving.

Bowie laat Yentob zien dat hij zijn teksten verknipt om zijn verbeelding aan te zwengelen. Het brengt hem nieuwe inzichten. Hij wilde nooit een rockster worden maar zijn pogingen met een jazz saxofoon liepen op niets uit en daarom bekeerde hij zich tot de rock and roll. Schrijven vond hij ook fantastisch. Als kind was hij al goed in opstellen.

Het nummer Changes drukt uit dat men met de persoonlijkheid allerlei kanten op kan. Bowie was gefascineerd door de Japanse Kabuki maskers en liet er zelf ook een maken. Japanse kledij zorgde voor een verdere aanvulling om zijn nummers in driedimensionale richting aan te kleden. Zijn fans deden hem graag na. Bowie vond het prima dat ze zelf ook hun eigen fantasie gebruikten. Hij vertelt dat zijn succes hem voorkwam alsof hij in de auto zat bij iemand die opeens hard optrot. Het was een dubbel gevoel van prettig en onprettig en in ieder geval iets dat hem overkwam.  

Space oddity vertelt over Major Tom, een derde alter ego. Bowie was in de war over rollen, die steeds wel iets over hem zelf vertelden. Ziggy Stardust ziet hij achteraf als een monster. Het begon als een experiment dat uitgroeide tot iets wat niet meer te beheersen viel. Een fan refereert aan Jimmy Hendrix die in 1970, net als Janis Joplin, het leven liet omdat hij teveel geleefd werd. Ziggy Stardust was dan ook een archetype die hij in Hammersmith Odeon ten grave droeg om verder te gaan met zijn kleurrijke carrière.

Hier de introductie van de documentaire op de site van David Bowie