Filmrecensie: Samsara (2001), Pan Nalin

Mooi uitgebeeld verhaal over de goddelijke en de menselijke liefde

Tibetaanse films zijn vaak wat kinderlijk van toon, maar niets hiervan blijkt in de film Samsara van de Indiaase filmmaker Pan Nalin. Het verhaal over een monnik die zich in zijn jonge jaren drie jaar afzondert om te mediteren en daarna de wereldse liefde leert kennen, wordt op verbijsterend realistische of ik moet eerder zeggen naturalistische wijze in beeld gebracht. Dat geldt al meteen voor de openingsscène waarin een kleine groep op weg gaat naar de rotswoning waar hoofdpersoon Tashi zijn onderkomen heeft. Na het vinden van een dood schaap kijkt men naar de hemel alsof die een antwoord geeft op hun onderneming.

De groep vindt Tashi in totale onthechting. Zijn haren zijn zeer lang geworden, net als de nagels aan zijn vingers. Voorzichtig zet men hem geblinddoekt op een paard en neemt hem mee naar de rivier waar men hem wast, zijn haren wegknipt en ook zijn nagels. Na enig voedsel ontwaakt Tashi en voegt zich langzaam weer in in het kloosterleven.

Een van zijn mede kloosterlingen ziet tot zijn schaamte dat Tashi een erectie krijgt. Zelf probeert hij de gevolgen van zijn zaadlozing weg te wassen, maar dat betekent niet dat de seksuele lust gedoofd is. Samen met zijn hond Kala trekt hij rond en wordt getroffen door de borst van een voedende vrouw. Meester Apo zendt hem, vanwege zijn behoefte aan verse lucht, naar een oogstfeest waar hij Pema ontmoet (zie foto) die hij niet meer uit zijn hoofd kan zetten.

Terug in het klooster ijlt hij. Zijn zinnen worden aangewakkerd door een kluizenaar die hem afbeeldingen toont van vrijende mensen in allerlei standjes. Alles is volgens de kluizenaar een manier om de weg te beoefenen. Apo stuurt hem de wereld in om te leren van het leven.

Tashi komt opnieuw bij het bedrijf van de vader van Pema, waar hij eerder het oogstfeest meemaakte. Pema vlijt zich weer naast hem, zoals ze ook de eerste keer deed. De twee kunnen onmogelijk van elkaar afblijven en vieren hun eenwording in het bos, hetgeen door Nalin heel mooi is vastgelegd. Hoewel Pema is voorbestemd voor Jamayang, komt het tot een huwelijk met Tashi. Samen krijgen ze de scherpzinnige zoon Karma, die als de incarnatie van een verlichte lama wordt gezien.

In bedrijfsmatig opzicht probeert Tashi een en ander te veranderen en aan wanpraktijken een einde te maken, maar hij stuit daarbij op verzet tegen vernieuwing. Als op een avond hun huis in brand wordt gestoken, is Tashi des duivels en vernietigt het kantoor van de malafide graanhandelaar, hoewel die zijn handen in onschuld wast. Ook kan hij zich niet bedwingen tot een seksueel avontuur met een knappe negentien jarige werkneemster.

Daarna krijgt hij al gauw bericht van Apo om terug te keren naar het klooster. In de nacht pakt hij zijn tas en gaat ervandoor, maar hij heeft niet op Pema gerekend die hem op een paardje achterna reist en hem zijn gedrag verwijt. Ze maakt een vergelijking met Yashodhara, de vrouw van Siddharta, die verlaten werd ondanks haar inzichten. Tashi bekent schuld, maar komt daarmee niet weg. Pema weet van het leven en stapt op haar paard. Het enige dat Tashi rest is de lunchbox die zij voor hem heeft bereid.

Hier de trailer.