Pages

dinsdag 18 oktober 2016

Recht voor allen, Tegenlicht, 16 oktober 2016


Digitaal netwerk zorgt voor verbeteringen in de rechtsspraak

Regisseur Shuchen Tan heeft een mooi onderwerp beet. De verbetering van het rechtssysteem in Kenia door technologische innovatie. Waarin Afrika eens de toon aangeeft en het Westen moet volgen. Ze volgt in Nairobi een vergadering van paralegals, zoals de juridisch geschoolde vrijwilligers heten die het land in trekken om rechtsbijstand te verlenen, waarin verteld wordt over M - Haki, dat staat voor mobiel recht, dat wil zeggen een digitaal netwerk waar inwoners die rechtsbijstand nodig hebben op hun mobiele telefoon terecht kunnen.

De Nederlander Sam Muller werkte eerder voor het Joegoslavië tribunaal. Hij zegt dat vier miljard mensen op aarde verstoken zijn van rechtshulp, dat toch een basisrecht is. Het probleem is vooral dat de bestaande systemen niet werken. In Nederland is het systeem te duur. Ook bij ons is innovatie nodig. Omdat men in Kenia ook al betaalt met de mobiele telefoon is digitale rechtshulp daar gemakkelijker te verwezenlijken.

Opperrechter Willy Mutunga zegt dat de nieuwe grondwet van 2010 meer transparantie in het rechtssysteem gebracht heeft, maar dat gevestigde machten gemakkelijk dwars kunnen liggen. Hij koos daarom voor een model waarbij een vrouw uit de Kikuyu stam het nieuwe systeem ook kon begrijpen. Anders dan in het oude systeem was Engels niet de voertaal. Met M – Haki kan men ook zonder advocaat een klacht indienen. Mutunga toont een oude rechtbank waarin de aanklagers lang moesten staan.

Jamia uit Kibera is een van de paralegals. Ze praat met mensen in haar streek en zegt dat velen uit angst voor de politie niet gauw aangifte zullen doen. Na de culturele revolutie van het recht is de rechtspraak menselijker geworden. De cultuur verandert echter niet zomaar. Innovatie kan daar echter wel toe bijdragen. Door de ingebrachte informatie wordt duidelijk wat waar speelt. Daar kan factfinding op toegepast worden. Ook kan er een aanklacht ingediend worden.

Mutunga bezoekt de gevangenis waar hij ooit zelf zestien maanden gevangen zat. Het stonk er verschrikkelijk. Inmiddels zijn de omstandigheden verbeterd. Er hangt een muurschildering met informatie over de internering van begin tot eind. Ook hier zijn paralegals aanwezig om de gevangenen bij te staan. Een van hen is Peter Ouko (zie foto) die opgepakt werd nadat zijn vrouw vermoord was en hij naar het politiebureau ging om aangifte te doen. Hij zit nog steeds vast maar is besloten het systeem te veranderen. Daartoe volgt hij een online studie aan de Universiteit van Londen. Hij wil zichzelf verdedigen tijdens de rechtszaak. De paralegals houden zich ook bezig met eigendomsrecht en krijgen daardoor mensen binnen van buiten de gevangenis. .  

Mutunga speelt een adviserende rol in het geheel. Recht voor allen is volgens hem de grootste uitdaging. Eerder gold het recht van de rijken. In 2007 leidde het gebrek aan maatschappelijke verandering na de verkiezingen tot een grote geweldsuitbarsting en een massaslachting. Startups als Ushahidi willen de burgers bijstaan. Ze registeren wat er aan de hand is. Rond de verkiezingen van 2013 werd preventief gehandeld om te voorkomen dat het weer uit de hand liep. Men kon misstanden melden en dat werkte. De software van de start up werd ook elders gebruikt, zoals tijdens de humanitaire crisis in Haïti en het seksuele geweld in Egypte. Ook politieagenten die geld aftroggelen van automobilisten kunnen ermee aangepakt worden.

Hier meer informatie over Willy Mutunga. Vanavond verder praten in Pakhuis de Zwijger.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten