Wereldburger rebelleert tegen onrechtvaardige verhoudingen
Dyab Abou Jahjah, de veel besproken eerste Zomergast in het
seizoen 2016 met de nieuwe presentator Thomas Erdbrink, die is bekend van de
vierdelige serie Onze man in Teheran,
blijkt anders dan zijn naam doet vermoeden, niet de wolf in schaapskleren te
zijn waar sommigen hem voor hielden, maar, naar een bijnaam van zijn
grootvader, een wolf met een glimlach. De activist en schrijver zet zich in
voor de gelijkberechtiging van moslims en alle anderen op de wereld en doet dat
op een provocerende manier, maar vangt daarmee wel de aandacht, zeker in de
drie uur die hij van de VPRO krijgt om zijn standpunten uiteen te zetten.
Daarin blijkt hij een sympathieke man met ideeën die gehoord mogen worden. Zijn
afkeer van het zionisme, dat hij ziet als een koloniaal project is te verklaren
uit zijn Libanese achtergrond.
Erdbrink neemt, anders dan de voorafgaande seizoenen, de
taak op zich om een kleine biografie van Abou Jahjah te geven. Hij noemt daarin
het veelbesproken boek dat op 10 oktober bij De Bezige Bij verschijnt maar niet
de titel, die luidt: Pleidooi voor
radicalisering. Deze zou kunnen worden opgevat als een verdere confrontatie
tussen moslims en christenen, maar lijkt eerder op een doordenking van het
samenwonen van verschillende bevolingsgroepen in een geglobaliseerde wereld,
zoals hij zelf ziet gebeuren in het kosmopolitische Brussel. Het opgehoopte
hout in de studio dient dan ook niet als brandstapel. Abou Jahjah is zeer
bereid om met anderen over de standpunten in zijn boek in discussie te gaan.
Het eerste fragment betreft een interview met de Brit Colin
Wilson, schrijver van The outsider
(1956), een boek waar Abou Jahjah
(1971) in zijn jeugd door gegrepen werd. Het gaat over mensen die zich niet
thuis voelen in de maatschappij en dat gold ook voor hem zelf vanwege zijn
twijfels over zijn godsdienstige weg, omdat zijn vader een seculiere sjiiet was
en zijn moeder tot een heel andere religieuze stroming behoorde. Na een flirt
met het soennitische geloof werd hij een agnost, iemand die niet goed weet wat
hij moet geloven, zoals hij zelf. Hetzelfde gold voor zijn politieke
denkbeelden. Hij weigerde te geloven in de Libanese staat, kon zich in ieder
geval niet identificeren met het nationale hymne. In zijn jeugd, die getekend
werd door de Libanese burgeroorlog, ging hij in politiek opzicht alle kanten op
tot hij, teleurgesteld dat er na de oorlog geen socialistisch Libanon kwam,
uitweek naar het Westen, waar hij politieke wetenschappen studeerde. Pas in
2000 ging hij weer terug naar Libanon en tegenwoordig woont hij zowel daar als
in Brussel.
Hij onderkent dat de globalisering veel onzekerheid met zich
meebrengt en dat wij in het Westen aan de lijve ondervinden, wat de rest van de
wereld al veel langer ondergaat. Daarom waren veel Arabieren en moslims niet
rouwig om de aanslag op de Twin Towers. Het gaat erom dat er niet met twee
maten gemeten wordt, zeker niet door de politie. Zelf heeft hij niet alleen angst
voor aanslagen maar ook nog eens te maken met de negatieve reacties daarop. Hij
hoopt dat er door de globalisering meer empathie tussen bevolkingsgroepen
ontstaat. Zijn keuzefilm The battle of
Algiers geeft volgens hem een genuanceerd beeld van het geweld door
bevrijdingsstrijders, dat hem sympathieker voorkomt dan het staatsgeweld, maar
zelf zou hij nooit een tas met een bom in een uitgaansgelegenheid achterlaten.
Hij vreest dat het sektarisch geweld grotere vormen aanneemt als we het niet
beheersen en daarom heeft hij Movement X opgericht om mensen met elkaar te
verbinden.
Erdbrink gaat er af en toe onbehouwen in alsof hij bang is
de regie te verliezen, terwijl hij toch met zijn grote kennis van de
islamitische wereld de persoon bij uitstek kan zijn om een gesprek aan te gaan
over verschillen tussen de Arabische en de Westerse cultuur. Zijn opmerking of
Abou Jahjah zijn kritiek op Hezbollah niet beter kon inslikken, getuigde van
weinig empathie. Wie weet, heeft Erdbrink daarvan geleerd en komt het volgende
week met Arjen Lubach tot een persoonlijker gedachtenwisseling.
Hier
mijn verslag van de serie van Thomas Erdbrink over Iran.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten