Standvastige mijnwerkers een voorbeeld voor collectief en
vreedzaam verzet
Harlan County, USA
vertelt het verhaal van de lange mijnstaking in Oost Kentucky in de jaren
zeventig. De beelden doen denken aan Woodstock. De mensen waren recht voor de
raap. Het is vooral bijzonder dat de vakbond in die tijd nog zo veel te zeggen
had. In de jaren negentig is die net als in Groot Brittannië weggevaagd, maar
dat wil niet zeggen dat de tijden van collectief vreedzaam verzet terugkomen.
Wat dit betreft is Harlan County, USA
lesstof voor komende generaties.
In het begin van de documentaire zien we mijnwerkers liggend
op een lopende band de mijn ingaan. Later komt daar de erts op naar buiten. De
mijnwerkers kruipen op hun knieën door de gangen, stutten een plek, eten een
broodje in het halfduister. Het is begrijpelijk dat men betere
werkomstandigheden wil afdwingen, al voor de behuizing van de gezinnen die het zonder
stromend water moeten doen.
De president van de vakbond UMW staat achter de staking. Men
wil werkgever Duke Power een nieuwe cao laten tekenen, al staan niet alle
mijnwerkers daar achter. Het zijn deze werkwilligen die maandenlange ellende
veroorzaken. Het is nodig om te posten om te zorgen dat onderkruipers de
staking niet breken en daarvoor zijn vaak meer mensen nodig dan aanwezig zijn. Vreselijk
zijn de beelden van de auto’s die met goedkeuring van met stokken bewapende
politiemannen door de bezetting heen breken, fraai de solidariteit van de
vrouwen die geld ophalen voor hun mannen.
In de negende maand praat een staker voor het gerechtsgebouw
in Greensboro N.C., waar een rechtszaak wordt gehouden, met een politieagent
over hun verschillen in beloning en de zwaarte van hun werk. De politieman is
onder de indruk van het werk dat de mijnwerkers verrichten om ervoor te zorgen
dat de straatverlichting daar kan branden. Tijdens een vergadering van de
mijnwerkers toont een betrokken arts de zwarte long van een overleden
mijnwerker en verpulvert die voor de ogen van de aanwezigen.
Men is Tony Boyl, de voorzitter van de mijnvakbond zat,
omdat hij heult met de kolenexploitanten die veel geld in hun zakken steken. Na
de dood van de kritische vakbondsman Yablonski in 1972 wordt Boyl niet meer herkozen
en opgevolgd door Miller die bij zijn aantreden zegt dat de bond er is van,
voor en door de mijnwerkers zelf. Boyl wordt later aangeklaagd voor zijn
betrokkenheid bij de moord op Yablonski.
In de tiende maand nemen de spanningen toe omdat de
ordedienst van het bedrijf wapens gaat gebruiken. Basil Collins is een van de
bad guys die het vuurtje opstookt. Onder de mijnwerkers ontstaat onenigheid
over het posten, dat een gevaarlijke aangelegenheid wordt, als er al geen
buitenechtelijke verhoudingen worden aangeknoopt. De vastberaden Suzie zegt dat
men de persoonlijke gevoelens opzij moet zetten. Lois draagt een pistool in
haar beha.
Een fraaie scène speelt zich af als de stakers de openbare
weg blokkeren met een auto. De sheriff wil dat ze die weghalen, maar de stakers
wijzen op een arrestatiebevel van Collins. De sheriff wordt van het kastje naar
de muur gestuurd tot uiteindelijk Collins en de zijnen verdwijnen.
Een schietpartij kost het leven aan Lawrence Jones die een
vrouw van zestien jaar en een baby achterlaat. Wellicht hielp zijn dood ermee
dat de cao onderhandelingen tenslotte slagen. Drie maanden later is er weer
onenigheid omdat de mijnwerkers inspraak hebben in algemene cao afspraken.
Miller wordt verweten dat hij wordt ingepakt door het kapitaal. Hoewel er
opnieuw een akkoord komt, is niet iedereen tevreden. De strijd gaat door.
Harlan County, USA
is vooral ook mooi door de strijdliederen die erin gezongen worden. Vooral Which side are you on van
mijnwerkersvrouw Florence Reese die uit volle borst van achter de microfoon de
zaal toezingt is onvergetelijk. Misschien was dat wel de connectie met
Woodstock die ik in mijn hoofd legde.
Barbara Kopple vertelt in Regisseur aan de keukentafel tegen Pieter van der Wielen over haar
ervaring tijdens het maken van deze eerste documentairefilm. Ze leerde dat
opkomen voor de eigen rechten een strijd is van leven en dood. Ze woonde bij de
mijnwerkers die haar eerst als een hippie zagen maar haar al gauw vertrouwden.
Ook Kopple vreesde de dood. Ze werd beschoten toen ze in de picketline stond,
maar de kogel ketste tegen haar apparatuur. Tijdens de opnames had ze geen vast
plan. Ze zegt dat een film zonder agenda levendiger is. Zij is in Nederland
vanwege haar nieuwe film Running for
crazy (2013) over het gezin van Ernest Hemingway, ook een boeiend onderwerp
lijkt me.
Hier
de trailer van Harlan County, USA.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten