Gevaarlijke dromen (2010), documentaire van Amy Hardie

Wetenschappelijk ingestelde filmmaakster geconfronteerd met verontrustende dromen

In de documentaire Gevaarlijke dromen die in het Engels The edge of dreaming heet, onderzoekt de Britse filmmaakster Amy Hardie, moeder van drie kinderen, een aantal verontrustende dromen die ze kreeg. Ze maakt gewoonlijk wetenschappelijke documentaires en is helemaal niet zweverig. Dat maakt haar benadering zeer de moeite waard.

Ze begint ermee te zegen dat, terugkijkend, haar achtenveertigste levensjaar (ik moet eigenlijk zeggen haar negenenveertigste levensjaar, rs.) het vreemdste jaar van haar leven was. Dat begon met een stormachtige winteravond waarin de stroom uitviel. Ze droomde dat haar paard George dood ging. Ze werd wakker met trillende handen en ging bij het beest kijken. Dat was inderdaad dood. Achteraf bleek door een hartstilstand.

Een volgende droom was nog verontrustender. Haar voormalige, overleden man Arthur met wie ze haar oudste zoon Eli kreeg, zegt haar dat ze dit levensjaar nog zal sterven. In tijdsperioden van de seizoenen vertelt Hardie, die in december jarig is, hoe dat jaar verliep.

In de lente is er nog weinig aan de hand. Ze vertelt niet over haar droom op haar werk en tegen haar dochters. Haar oudste zoon Eli licht ze wel in. Hij meent, net als haar man Peter, die psychotherapeut is, dat de droom niet echt is, maar Hardie voelt de angst groeien als paddenstoelen in het donker. Haar dochter Nell praat ook al veel over de dood. Zelf denkt ze dat het daarmee afgelopen is, al zeggen de natuurverschijnselen anders. Ze herinnert zich de dood van haar moeder die zich langzaam terugtrok uit het leven. Ze vergelijkt het zelf met haar geestestoestand tijdens het bevallen. Het is vooral belangrijk niet in paniek te raken. Ze praat met haar vader die wel in voortekenen gelooft en haar voorstelt om met iemand erover te praten. Hardie wendt zich tot een professor die veel over dromen weet en vertelt dat ze een functie hebben.

In de zomer filmt ze dagelijks haar kinderen zodat die straks beelden van hun laatste tijd samen hebben. Ze raakt overwerkt en geniet ervan om bij te komen in bed. Ze krijgt een derde droom die kort maar beslissend is, waarin ze van haar paard valt en wegraakt.

Ze leest daarop veel over dromen. De voorstelling van Carl Jung dat de dood zijn schaduw vooruitwerpt is niet bepaald geruststellend. Als ze zes weken ziek is, gaat ze naar het ziekenhuis. De longfoto’s blijken niet goed en er is meer onderzoek nodig. Men denkt aan longfibrose. De capaciteit van haar longen gaat in ieder geval achteruit. Peter verdringt zijn angst. Hardie maakt een testament op bij de notaris.

In de herfst bezoekt ze, voordat ze niet meer mag vliegen, haar zus Gwen die kunstenaar is in New York. Gwen heeft de as van hun moeder in een potje en voelt zich daardoor dichtbij haar. Ze gelooft niet dat haar zus dit jaar nog doodgaat. Eenmaal thuis raadpleegt Hardie een neuroloog, die denkt dat haar onbewuste de ziekte van haar oude paard oppikte. Hij zegt dat we overschatten hoeveel invloed we op het leven hebben. Met onze beperkte zintuigen weten we niet alles wat zich om ons heen afspeelt.

In de winter raadpleegt Hardie een vrouwelijke sjamaan uit Brazilië, die denkt dat ze haar droom kan veranderen, maar haar op het hart drukt dat ze vooral niet bang moet zijn om het contact met de geestenwereld aan te gaan. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan voor iemand die angstig van aard is. In een sessie wordt de banvloek opgeheven. Met haar longen gaat het ook weer wat beter.

Hier meer informatie en een trailer op de site van de VPRO.