Cees Krijnen over The Everything, Athenaeum Boekhandel Haarlem, 21 mei 2016

Kunst als verwerking van zaken die men in het leven overkomt

Soms val je ergens in dat anders is dan anders en dat je uit je gewone leven haalt. In dit geval de presentatie van de krant The Everything op een zaterdagnamiddag in het voorjaar door de Haarlemse kunstenaar Cees Krijnen, verzorgd door theatermaakster Adelheid Roosen. De laatste weet meteen een bijzondere sfeer te scheppen, net zoals die heerste in de klaslokalen van vroeger waarin de leerlingen muisstil waren omdat zich daar het wonder van de cultuuroverdracht voltrok. Roosen loopt in Athenaeum Boekhandel Haarlem rond als een docente die het als haar taak ziet om iets van waarheid naar boven te krijgen, altijd een verademing in deze tijd van vervlakking, en begint met een belangrijke uitspraak van Krijnen, die voorin op een kruk zit (zie foto).

Krijnen stelt dat de dingen je overkomen en dat je die direct moet behandelen. Het is een uitspraak van een eenvoud als een donderstraal, zet Roosen. Krijnen zwakt zijn uitspraak enigszins af door te zeggen dat het niet allemaal zo mooi is wat hem overkomt en dat hij het liefst iets vrolijks doet, maar dat neemt niet weg dat Roosen zijn levensmotto, naar een eerdere expositie, het ultieme zelfportret van Krijnen noemt. Ze vraagt hem en later ook anderen zoals zijn moeder, kunstminnares Antoinette Reuten of willekeurige toeschouwers in de zaal waar zij nu zijn, want het is geen vanzelfsprekend dat men met zijn aandacht in het hier en nu is. Krijnen is in ieder geval in zijn lievelingsboekhandel en houdt de tweede editie van The Everything, getiteld Two close for comfort ten doop.

Roosen gaat verder in op de vraag, die door het publiek wel gesteld wordt, namelijk of zo’n krant The Everything met daarin hetgeen hem overkomen is, wel kunst is.

Krijnen antwoordt dat het van zijn bui afhangt hoe hij zijn ervaringen bestempelt en dat het naast kunst ook een vorm van verwerking is.

Roosen noemt de tijd en aandacht die hij , zonder verder plan, aan zijn ervaringen besteedt een vorm van grote schoonheid, dat het antwoord op de vraag of het kunst is of niet in de schaduw stelt. Antoinette voegt daar aan toe dat het mooi is omdat het waar is., omdat vorm en inhoud een eenheid vormen. Het is een kwaliteit van zijn kunstenaarschap dat hij zijn ervaringen omzet in scherpe beelden zoals dat van Lady Justice has fallen over de zienswijze van Krijnen op de rechtspraak, naar aanleiding van het seponeren van een geval van mishandeling tegen hem. Inmiddels is hij herstellende van een leverziekte, waar hij erg van is afgevallen en een ongeval waarbij hij op drie plaatsen zijn rug brak, maar dat heeft hij allemaal een plek kunnen geven in zijn werk.

Roosen verwelkomt de moeder van Krijnen, die zich dichtbij haar zoon voelt en bij zijn werk als ze daarin betrokken wordt en blij is dat ze hem levend op het podium ziet zitten. 

Krijnen vertelt dat hij met zijn moeder bij de notaris was, die er van opkeek dat hij moest vastleggen dat Krijnen ook de lever van zijn moeder erfde. Zelf zegt hij erover dat zij straks in hem zit. Als hij zichzelf en zijn moeder vergelijkt met puzzelstukjes dan zijn zijn randen door haar zachter geworden en is zij ruwer, minder beschaafd geworden.

Roosen begint over de bucketlist die tegenwoordig in de belangstelling staat, een verlanglijstje dat mensen in het leven willen afwerken, terwijl Krijnen alleen zijn impuls volgt.

Krijnen zegt daarover dat hij het al gedaan heeft als hij iets wil. Hij is geworden door hetgeen hem is overkomen. Men ontkomt daar niet aan. Hij kan pas een volgende stap zetten nadat hij heeft verwerkt wat hij heeft eerder ervaren.  

Ik zelf vroeg hem hoe hij dat deed, dat in het moment blijven.

Krijnen antwoordde dat zijn werk als vorm van handelen daarbij een goed hulpmiddel is. Leven en werk vormen daardoor een eenheid (hetgeen me nu aan Joseph Beuys doet denken, rs.).

Naar aanleiding van een opmerking uit de zaal over de humor die in het werk van Krijnen niet ontbreekt, wijst Roosen op de lichtheid als kenmerk in het werk van Krijnen.

Zijn moeder kenschetst zijn werk als een schrijnende komedie.

Roosen dankt Krijnen voor zijn ultieme zelfportret.
Antoinette dankt Roosen voor haar inspirerende presentatie. 

Hier de site van Cees Krijnen met daarop het beeld van Lady Justice has fallen, dat volgende week te zien op de Art Fair in Amsterdam, hier meer over de expositie The ultimate Self-Portrait.