De nood aan dansen (2014), documentaire van Peter en Petra Lataster

Het lijmen van de breuk geeft energie

In De nood aan dansen portretteren de Latasters op de hun bekende wijze met veel fraaie beelden zonder commentaar de 38-jarige danser en choreograaf Sibi Larbi Cherkaoui, die tegen veel weerstand in zichzelf in de danswereld gevonden heeft. Te midden van beelden van repetities en uitvoeringen in België, Frankrijk, Spanje en Zweden vertelt Sibi over zijn afkomst en de moeite die het hem kostte om zijn eigen weg te vinden.

Tijdens zijn opwarmingsoefeningen vertelt hij dat hij vroeger een stil kind was, dat vooral luisterde, een eigenschap die hem als choreograaf goed van pas komt. Hij absorbeert eerst de opgedane ervaring voordat hij met een antwoord komt. Hij vindt het jammer dat zijn vader stierf toen hij op zijn negentiende zijn eerste voorstelling gaf. De islamitische Marokkaanse man uit Tanger die in zijn eentje naar België kwam, heeft hem nooit als kunstenaar kunnen zien. Eerder had zijn veeleisende vader weinig op met de kunst, hij vond dat maar decadent. Hij waarschuwde tegen homoseksualiteit en had liever dat zijn zoon vast werk vond en een gezin stichtte. Sibi kon zich moeilijk ontworstelen aan de druk die op hem werd uitgeoefend. Hij wilde graag aan de verwachtingen van zijn vader voldoen, maar was daartoe niet bij machte. Na diens dood zag zijn katholieke Vlaamse  moeder dat dansen hem goed deed en dat deed haar deugd. Dat heeft ongetwijfeld te maken met de esthetische wereld waarin ze in Antwerpen opgroeide.

Terwijl hij in Göteborg werkt aan de wonderlijk mooie creatie Noetic, waarin men werkt met flexibele bogen of ringen, zegt Sibi dat hij zich nooit aan de regels hield maar juist het kader wilde openbreken en de grenzen opzocht waarin hij wilde werken. Hij vertelt de spelers tijdens een oefening met de handen, door Sibi vloeibare handen genoemd, dat ze moeten geloven in wat ze uitbeelden. Het zoeken naar verbinding speelt een essentiële rol in zijn werk. Door zijn gemende afkomst is hij anders dan anderen, maar dat maakt zijn werk niet slechter. Als er vroeger op televisie gedanst werd, wilde hij de bewegingen nadoen en tijdens de middelbare school oefende hij met klasgenoten de dansjes in van Michael Jackson en Madonna. Soms kon hij vanwege de montage niet zien hoe dat precies ging, maakte er zelf wat van en vond dat dan beter dan wat er op televisie getoond werd.  

In Spanje speelt hij de voorstelling Dumas met Maria die hem kracht en moed geeft. Hij zegt dat hij de coaching bij het dansen wel eens mist en zij vult dat gat.

Tijdens de voorbereiding van Play in Saint Etienne zegt Sibi dat in dans gedachten worden uitgedrukt die op een fysieke manier bloeien. Hij laat dit zien in een fascinerend krachtige dans met een vrouw terwijl een andere vrouw hen zingend begeleidt. Over zijn eigen danswerk zegt hij dat zijn stabiliteit fragiel is en dat hij daarom het dansen liever over laat aan iemand die beter is.

Voor de creatie Shellshock, die in Brussel wordt opgevoerd, baseert Sibi zich op boeken en foto’s waarin dit vreselijke fenomeen uit de Eerste Wereldoorlog uit de doeken wordt gedaan. Fraai zijn de manipulaties met een brancard en met geweren.  

Aan het eind komt Sibi nog terug op zijn vader, die een grote invloed had op zijn leven. De man was er vlak voor zijn dood trots op dat zijn zoon een prijs won tijdens een danswedstrijd. Sibi was daar vervolgens boos over. Toen zijn vader in het ziekenhuis lag, weigerde hij om hem te bezoeken, bang als hij was voor de macht die de man op zijn leven uitoefende, maar tegelijk gaf dat een raar gevoel en achteraf voelde dat slecht. De breuk moet anderzijds  energie geven om die te lijmen.   

Hier de leader van Het Uur van de Wolf, hier de teaser van Shellshock met de tekst van Nick Cave.