Acteren en dansen op één toneel
De benedenzaal van de Toneelschuur zit afgeladen vol met
jongeren die op werkweek zijn. De drukte, die in de foyer heerste, zet zich
voort in de zaal. Als de groepen van Toneelmakerij en het Internationaal
Choreografisch Kunstencentrum in rokken, zoals in het Schotland van Macbeth
gewoon was, de dansvloer opkomen met daaromheen verrijdbare stoelen, tafels en
matglazen schermen, nemen de gesprekken niet af. Zelfs niet
als het ICK een dans inzet waarbij alle alarmbellen rinkelen, ten teken van het
gruwelijke geweld dat zal volgen. De hormonen in de zaal zijn van een andere
soort dan die op het toneel en doen Macbeth, gespeeld door Majd Mardo, tegen
het eind van de voorstelling in woede ontsteken. Niet vreemd voor iemand die in
Aleppo geboren is en zijn land met de grond gelijk gemaakt ziet worden, net als
Schotland onder de terreur van de machtsbeluste koning Macbeth.
Voor de onrust in de zaal kan als verzachte omstandigheid
aangevoerd worden dat de voorstelling niet gemakkelijk is en dat het veel
concentratie vraagt om zeven kwartier aandachtig naar deze redelijk klassieke en tegelijk vernieuwende vorm van Shakespeariaans drama te kijken
waarbij spelers en dansers zomaar in andere rollen stappen, maar anderzijds
is het ook een kwestie van respect, niet alleen voor de meerderheid van het
publiek dat geïnteresseerd is in de benadering met spel en dans ineen, maar
zeker voor de spelers en dansers die hun hoofd, hart en lijf in de voorstelling
gestopt hebben.
De ondertitel Blood on
the dance floor zegt genoeg over de inhoud van het stuk, al mocht er
volgens regisseuse Liesbeth Coltof vanwege het gevaar voor de dansers geen
druppel bloed op de vloer komen. Dat bloed droop dan ook op ingenieuze wijze heel realistisch van de matglazen schermen. In de nabespreking, gehouden
door de jongeren ambassadeurs van de Toneelschuur, meldde Daniël van Klaveren, die
de rol van Banquo en de zoon van de eerder vermoorde koning Duncan speelde, dat
er nog twee andere soorten van bloed in de voorstelling gebruikt werden. Maar dit
wat betreft de technische aspecten.
Deze Macbeth is
een multimediaal spektakel waarin zoveel elementen samenkomen dat de
toeschouwer soms niet weet waar men kijken moet. Terwijl op de voorgrond dans
en spel soms in net zo’n snel tempo afgewisseld worden als de op wielen
geplaatste tafels en stoelen kunnen rijden, wordt door de microfoons
gesouffleerd, trekken heksen hun plan en maken anderen achter de glazen
schermen hele dwangmatige bewegingen. In deze overdosis, ook aan muzikale
variëteit, zijn de slogans van Shakespeare een oase. Goed is kwaad en kwaad is
goed. Het leven is niets dan een wandelende schaduw.
Vernieuwend is de wijze waarop dans en spel elkaar spiegelen.
Volgens de genoemde Van Klaveren is het proces van de interactie tussen acteurs
en dansers met het voltooien van de voorstelling nog niet afgelopen. De
zoektocht en het avontuur gaan door. De toeschouwer kreeg ruim de gelegenheid
om zelf zijn of haar interpretaties op de voorstelling los te laten. Beelden de
dansers de emoties uit van de hoofdpersonen, zijn zij de vermoorde kinderen,
zoals de flyer aangeeft? Op elk moment kan de toestand weer anders zijn.
Dit geldt ook voor de onzekerheid van Macbeth die na de
overwinning op de Noren zijn grenzen kwijt is en, aangespoord door zijn steeds
waanzinniger vrouw (Tine Cartuyvels), steeds meer macht wil, maar ook steeds meer geteisterd
wordt door spoken, totdat Macduff (Roel Adam) hem tenslotte uit wraakzucht het
leven beneemt. De ontwikkeling uit de elfde eeuw kan gemakkelijk naar onze tijd
verplaatst worden. Denk bijvoorbeeld aan de idiotie van Erdogan in Turkije die
een paleis voor zichzelf laat bouwen en het volk tegen elkaar ophitst of aan
Poetin die het volk via de televisie voor de gek houdt, om van dictator Assad
nog maar te zwijgen. Dat laatste woord past nog het beste na afloop. Het geeft
daarom een rare smaak in de mond om door een groepje jongeren uit de
ernstige sfeer van de voorstelling gehaald te worden. Het lijkt alsof het onbehouwen
verzet tegen de opvang van vluchtelingen daarin resoneert. We kunnen niet oplettend
genoeg zijn in een tijd waarin, net als in de periode van Macbeth, het bloed
gemakkelijk weer vloeit.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten