Filmrecensie: Barbara (2012), Christian Petzold

Gedegradeerde vrouwelijke arts toont haar onbaatzuchtigheid

De voormalige DDR biedt een boeiende achtergrond om films over te maken. Dat gold al voor Das Leben der Anderen uit 2006, maar ook voor Barbara, die zes jaar later uitgebracht werd. De sfeer van onderling wantrouwen die steeds sterker werd naarmate de ondergang van de socialistische staat, nu vijf en twintig jaar geleden, naderbij kwam, vormt een mooie bron van spanning tussen de acteurs.

In Barbara gaat dat op voor arts Barbara Wolff, gespeeld door Nina Hoss, en haar tegenspeler André, ook een dokter en wel in een provinciaal ziekenhuis waar Barbara in 1980 vanuit Berlijn naar toe is gestuurd nadat ze een aanvraag voor een uitreisvisum had aangevraagd. Werken in de provincie stond gelijk aan degradatie, zoals André zelf ook had ondervonden.

André probeert Barbara wat op haar gemak te stellen, maar gemakkelijk gaat dat niet. Barbara is zich zeer bewust dat André van alles over haar weet. Ze is nog steeds van plan om de DDR de rug toe te keren. Als het niet met toestemming van de autoriteiten kan, dan op illegale wijze. Een vriend in West-Duitsland vormt de reden van haar plannen, dus ze houdt liever afstand van André.

De sfeer van verdachtmaking en wantrouwen komt in de film duidelijk naar voren in de vorm van een zwarte auto die vaak voor de flat geparkeerd staat waar Barbara woont. Daar blijft het niet bij. Regelmatig krijgt ze bezoeken van de Stasi, die haar appartement doorzoekt en zelfs haar laat visiteren.

De verhouding tussen André en Barbara verbetert als ze zich beiden bekommeren over Stella, een opstandige puber die in een werkkamp in Torgau verblijft maar naar het ziekenhuis wordt gebracht omdat ze onder de tekenbeten zit. André ontwikkelt een serum tegen de beten, maar alleen Barbara mag dat van Stella toedienen. Ze leest het meisje dat ook nog zwanger is, voor en hoort dat ze niet weer terug wil naar het werkkamp. Barbara polst André hoe lang ze haar nog in het ziekenhuis kunnen houden. In het hierop volgende gesprek vertelt André aan Barbara hoe het komt dat hij tegen zijn zin in informant moest worden van de Stasi. Hij maakte ooit de fout een assistente de verantwoordelijkheid te geven over de ingebruikname van nieuwe couveuses, waardoor baby’s de dood vonden. Hij kan vandaag de dag niet voorkomen dat Stella wordt afgevoerd. Barbara probeert de bewakers nog tegen te houden, maar er is geen redden aan.

Een nieuwe toenadering tussen André en Barbara wordt mogelijk gemaakt door een nieuwe patiënt, een jongen die zichzelf vergiftigde en daarna vanaf een flat naar beneden sprong. Vanwege hersenletsel moet hij geopereerd. Barbara heeft vlak daarvoor verlof aangevraagd om een vluchtpoging te ondernemen, dus kan ze zelf niet bij de operatie assisteren.

Als vlak voor het vertrek van Barbara uit haar appartement Stella aanbelt die opnieuw uit het kamp ontsnapt is, volgt een nogal voorspelbaar einde, maar dat doet niets af aan de mooie ingetogen manier waarop dit drama verteld wordt. De in moeilijke omstandigheden verkerende maar sterke Barbara, die van huis naar werk en terug fietst, blijft nog lang op het netvlies van de kijker hangen. 

Hier de trailer.