Dirty wars (2013), documentaire van Richard Rowley

Een adembenemende film over hetgeen we zien en niet zien in de War on Terror

In Dirty wars volgt Richard Rowley de Amerikaanse oorlogscorrespondent Jeremy Scahill, die zo’n tien jaar na de proclamatie van de War on Terror door George W. Bush ingaat op de gevolgen van deze haatcampagne. Door het inzetten van geheime nachtelijke operaties werd deze oorlog steeds meer onzichtbaar en oneindig. Scahill, die de documentaire zelf inspreekt, rijdt door de donkere straten van de Afghaanse miljoenenstad Kabul en zegt dat de film gaat over wat we zien en niet zien.

Omdat Scahill als correspondent van The Nation niet het gevoel had dat hij in Kabul het werkelijke gezicht van de oorlog zag, maar meer de gepacificeerde versie die de Amerikanen op de televisie brachten, gaat hij naar het zuiden van het land waar dertien personen zonder medeweten van de Afghaanse politie vermoord waren door Amerikaanse soldaten. De tocht met een Toyota door een grijs gebied is gevaarlijk, net als een latere tocht naar Gardez in de provincie Paktia waar politieman Mohammed Daoud en enkele zwangere vrouwen zonder duidelijke reden gedood waren tijdens een geboortefeest. Scahill hoort dat de soldaten met messen de kogels uit de lichamen haalden voor ze vertrokken. De Navo verklaart dat het om een zaak van eerwraak ging.

Tijdens een zitting van de Senaatscommissie in Washington voert Scahill het woord over de zaak maar niemand is geïnteresseerd. Schahill spreekt meestal tegen dovemansoren, zegt hij. Slechts eenmaal eerder in 2007 kregen zijn onthullingen over de paramilitaire organisatie Blackwater, die diensten voor het leger uitvoerde, wel veel mediaaandacht maar voor Scahill voelde dat als een gevecht in de boksring. Generaal Shelton vertelt hem dat dit soort zaken in iedere oorlog gebeurt, dat Daoud misschien een dubbele pet ophad en dat de zwangere vrouwen terroristen konden zijn geweest. Pas na een onderzoek van de Verenigde Naties dat klopte met hetgeen Scahill had gehoord, gaf de Navo haar falen toe. Afghaanse militairen brachten onder leiding van de Amerikaanse admiraal McRaven een schaap naar de familie.

Thuis in Brooklyn kon Scahill de zaak niet van zich afzetten. Hij ontdekte dat McRaven de leider was van de JSOC die geheime operaties uitvoert en dat er laatste drie maanden al 1700 nachtelijke invallen hadden plaatsgevonden. Die leidden ertoe dat medewerkers ontslag namen en uit de school klapten. Een van hen was Andrew Exum die onder McRaven diende en vertelde dat de dodenlijst, gelijkend op het kaartspel met vijfenvijftig gezochte Irakezen, steeds langer werd. Scahill concludeerde daaruit dat de wijze van oorlogsvoering van de Amerikanen met goedkeuring van president Obama ondergronds gegaan was.   

Scahill gaat naar Jemen waar onder het mom van de strijd tegen Al Qaida op 17 december 2009 in Al Majalah onverwachte nachtelijke aanvallen werden uitgevoerd. Een vrouw vertelt over de raketinslag waarbij vijftig doden te betreuren waren, waaronder ook kinderen. De journalist die erover berichtte werd gevangen gezet en op last van Obama ook gevangen gehouden. Scahill stuit op een foto van McRaven op bezoek bij de president van Jemen. De Amerikaanse regering ontkent alle betrokkenheid. Scahill voelt zich bedreigd. Tijdens een interview met een voormalig medewerker van JSOC hoort hij over folteringen met steun van het Witte Huis.

Een week na de moord in Al Majalah wordt er een mislukte aanslag gepleegd op de Amerikaanse staatsburger Anwar Al-Awlaki. Scahill gaat naar diens vader en hoort dat zijn zoon door de War on Terror geradicaliseerd is. De moord op Bin Laden door JSOC zet de organisatie in het zonnetje. De paramilitaire poot van de regering kan overal ter wereld vrij haar gang gaan. Iedereen is doelwit. Somalië werd een proeftuin voor de JSOC, met krijgsheren als helpers en dekmantels. Als Scahill in een ziekenhuis is bij de grens met Kenia waar mensen naar toe zijn gebracht die met een auto op een bermbom waren gereden, hoort hij dat Awlaki met een drone is vermoord en later ook diens zoon. Een verklaring van de Verenigde Staten blijft uit. Hij gaat terug naar de ouders van Awlaki om zijn medeleven te betuigen en foto’s van de kleinzoon te zien en vreest dat de jongen is uitgeschakeld omdat hij mogelijk later ook een radicale moslim zou worden. Waarmee de War on Terror alleen maar meer verwoesting zaait.   

 Hier de trailer.