Het nieuwe echt kent zijn eigen waarheid
De grens tussen echt en onecht vervaagt in onze digitale
wereld steeds meer. Een foto kan gemakkelijk bewerkt en veranderd worden,
waardoor het beeld van de werkelijkheid gewijzigd wordt. Wat gebeurt er dan met
de waarheid? Regisseuse Bregtje van der Haak gaat uit op onderzoek om een
antwoord te vinden op deze belangrijke vraag.
Filosoof Koert van Mensvoort heeft niet veel moeite met het
vervagen van bovengenoemde grenzen en praat de verschillende onderdelen aan
elkaar. Hij ontwikkelde zelf het memory spelletje Fake for real met plaatjes die niet hetzelfde zijn, maar wel veel
op elkaar lijken zoals een blad en een wandelende tak. Ook is er een foto van
Time en Newsweek met dezelfde kop van O.J. Simpson op de omslag, de eerste als
zwarte, de ander als een gekleurde man. De eerste kop moest verwijderd en
daarmee een hele editie vernietigd.
Taiwan is in digitaal en technologisch opzicht
vooruitstrevend. In Taipei bevindt men zich in de frontlinie van het nieuwe
echt. Het schilderij Het meisje met de
parel van Vermeer wordt daar op een hightech manier getoond. De artificiële
weergave van het authentieke schilderij heeft zijn nut als als het oorspronkelijke
kunstwerk niet te krijgen is of als dat te kwetsbaar zou zijn om te vervoeren. Een
Nederlandse vertegenwoordiger raadt het publiek aan het echte schilderij in het
Mauritshuis te gaan bewonderen, vindt dat de replica weer andere kwaliteiten
heeft, zoals kunsthistorica Fang-yin Lin laat zien. Zij was verantwoordelijk
voor de digitalisering van de collectie in een belangrijk museum in Taiwan en kan
daardoor oude periodes met een tijdsmachine weer tot leven brengen. Ze meent
dat de grenzen tussen echt en onecht in het digitale tijdperk onvermijdelijk
zullen vervagen. In de journalistiek is dit een groter probleem dan in de
kunst.
De online krant Next
Media maakt animaties voor Reuters en Al Jazeera omdat een video
gemakkelijker te verteren zou zijn dan platte tekst. Met animaties voegt men
het ontbrekende toe. Dit vereist journalistieke vaardigheid, zegt een topman.
Acteurs spelen de benodigde scènes die digitaal ingevoerd worden. De topman
schat dat deze techniek in twee jaar tijd zo realistisch zal zijn dat het
verschil met de werkelijkheid niet meer waar te nemen is.
Op een legerbasis in Duitsland worden oorlogstrauma’s met
een virtuele therapie behandeld. Een militair die uitgezonden was naar
Afghanistan beleeft opnieuw de verschrikkingen die hij ervaarde. Daarbij worden
zelfs geuren ingezet zoals die van buskruit en gesmolten rubber. Van Mensvoort
noemt in dit verband de Google Nose waarmee men een geurenspoor kan volgen.
De Amerikaanse journaliste Nonny de la Peña (zie foto) leerde het vak bij
Newsweek en probeert het nieuws als een virtuele ervaring te brengen. Immersive journalism heet haar tak van
sport. Ze experimenteerde met opnames uit Guantanamo Bay omdat de gevangenis
ontoegankelijk is voor het publiek. Ze kan een geïnteresseerde laten beleven
wat er gebeurde tijdens de marathon van Boston, die in een drama eindigde. Een
modelleerteam maakt avatars van bekende personen. De la Peña schiet in een pak
waarmee ze zich op afstand lichamelijk kan tonen. Ze weet dat dit soort
ontwikkelingen misbruikt kan worden en vindt dat journalisten daarop bedacht
moeten zijn. Ze denkt wel dat het virtuele lichaam iets voor de massa wordt.
Een volgende stap zou zijn om met simulaties nieuwe ervaringen op te doen.
Van Mensvoort stelt tenslotte dat men niet blind de toekomst
in moet gaan, maar dat de technologie veel te bieden heeft en dat er in het
verleden net zo goed uit werd gegaan van constructies. De werkelijkheid is
natuurlijk een gecompliceerd begrip. Het nieuwe echt kent zijn eigen waarheid.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten