Schotten willen van hun underdog gevoel af
Cora Bissett is een Schotse theatermaakster en zangeres die
met veel enthousiasme over haar landsdeel Schotland met vijf miljoen inwoners, dat
vorig jaar een referendum hield over de onafhankelijkheid, die net niet voldoende
gesteund werd. Bissett leidt ons rond door haar woonplaats Glasgow en de
hoofdstad Edinburgh en trekt vervolgens naar het eiland Eigg.
Met haar band The Proclaimes bezingt ze haar land. De rollende
Schotse r doet ze niet weg. Glasgow werd groot door de slavenhandel maar is
daarna in verval geraakt zoals te zien is in haar woonwijk East End. Ze komt
Kevin tegen, een werkloze jonge vader van 28 jaar met vijf kinderen, die symbool
staat voor veel anderen. De levensstandaard van mannen is door het slechte eten
en het vele drinken de laagste in Europa, zegt de kapper in de wijk, die de
mensen verder vriendelijk vindt.
Bissett fietst langs de rivier Clyde naar een wijkcentrum
waar men het opnam voor asielzoekers die dreigden te worden uitgezet. Ze
spreekt met drie oudere vrouwen die hun aandeel in het verzet leverden. Ze
belden bedreigde bewoners en riepen hen op naar het wijkcentrum te komen. Iedereen
die daar gevolg aan gaf, mag nu ook blijven. Bissett zingt een lied dat ze over
dit onderwerp maakte en dat heel ontroerend door de vrouwen wordt meegezongen.
Volgens Bissett zit de strijd tegen onrecht diep ingebakken.
Schotland is een ondergeschoven kindje in Groot Brittannië, dat meer geld
weghaalt dan het stuurt. De hoge opkomst bij het referendum toonde de behoefte
aan verandering aan. Nieuw zelfvertrouwen is in de plaats gekomen van het
minderwaardigheidsgevoel. Volgens Bissett komt het verlangen naar onafhankelijkheid
niet voort uit nationalisme maar uit de behoefte aan zelfbestuur. Ze vond het
beschamend het uiteindelijk niet gelukt is om de onafhankelijkheid er door te
krijgen, maar de geest is wel uit de fles.
We zien projecten die in de wijk gestart zijn om de bewoners
tot meer zelfredzaamheid te stimuleren. Initiatiefnemers voeren een kruistocht
tegen de armoede en praten daartoe met wijkbewoners over hun wensen. Bissett zelf
verlaat Glasgow om te onderzoeken hoe de sfeer elders in Schotland is.
Professor Crawford uit Edinburgh vertelt dat in zijn stad 61 procent van de
bewoners tegen onafhankelijkheid was, terwijl Glasgow nipt voor was. Hij wil de
rivaliteit tussen de twee steden niet aanwakkeren, maar zegt dat men in Glasgow
zelf omhoog moet kijken om iets van de stedelijke schoonheid te zien terwijl
dat in Edinburgh met zijn statige kasteel vanzelf gaat.
Bissett fietst naar haar geboorteplaats Glenrothes, een voormalig
mijnwerkers stadje in de streek Five dat boven Edinburgh ligt. De lange brug
die daar naar toe voert gaf haar altijd een gevoel van thuiskomen. De vroegere
onderwijzeres van Bissett vertelt dat de mijnbouwplannen op een mislukking uitliepen.
Omdat de mijnen onder water liepen werden ze zeven jaar later door Thatcher
gesloten. Vanwege dit trauma is de Nationale Partij daar drie keer zo groot
geworden.
De Hadrian Wall die de Romeinse keizer Hadrianus aanlegde om
de barbaren buiten de beschaafde wereld te houden, kan in het programma niet
ontbreken. In het plaatsje Gretna Green, ook wel het plaatje van de weggelopen
bruiden genoemd omdat men in Engeland niet op jonge leeftijd in het huwelijk
mocht treden, wordt nog steeds veel getrouwd.
Tenslotte reist Bissett naar het eiland Eigg dat in 1997 de autonomie
instelde, na de angst dat het door een privé eigenaar gekocht zou worden.
Bissett is verrukt over de dolfijnen die met de boot mee zwemmen. Een
medewerker van haar platenmaatschappij woont er vier jaar en bouwt met zijn
vriendin een huis volgens de voorwaarden van de eilandbestuur, dat volgens Bissett
een goed voorbeeld zou kunnen zijn voor heel Schotland.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten