Hans Boland over De zachte held, VPRO-Boeken, 14 december 2014

Een kunstenaar dient de dialoog met een dictator uit de weg te gaan

De autobiografische roman De zachte held van Poesjkin vertaler Hans Boland (1951) gaat over diens verlangen naar Indonesië, maar Wim Brands onderhoudt hem eerst over de prestigieuze Poesjkin medaille die hij uit handen van Poetin weigerde aan te nemen. Boland hoefde daar geen seconde over na te denken. Hij leest de heldere argumentatie voor die hij daarover publiceerde. Poetin gebruikt anderen om zijn aanzien te vergroten. Een kunstenaar dient niet de dialoog met zo iemand aan te gaan. Als reactie wordt hij in de Russische media afgeschilderd als een pedofiel.

Brands gaat verder met De zachte held, waarin Boland zijn liefde voor Indonesië en zijn nieuwe vriend bezingt.

Boland vertelt dat hij tot zijn achtste levensjaar op Java woonde en in 1959 terugkwam naar Nederland met het idee dat dit tijdelijk zou zijn en dat hij op Java wilde sterven. Het duurde nog tot 2011 tot hij terugging naar zijn geboorteland.

Brands memoreert dat Boland in zijn roman ook over het leren van oud Javaans schrijft.   

Boland zegt dat het belang van de sociale klasse terug te vinden is in de taal.

Brands noemt Boland een dolende ziel, omdat hij ook in Griekenland en Spanje woonde.

Boland noemt het logisch dat hij terug is gegaan naar Java. Daar is de lucht, zegt hij. Hij ging in Nederland al met een accent praten als hij Javanen tegenkwam. Zij gaan anders met elkaar om, missen agressie.

Brands noemt De zachte held een zintuiglijk boek maar vindt het merkwaardig dat Boland daar zo geisoleerd zit te vertalen.

Boland erkent dat in Indonesië onze cultuur ontbreekt en dat hij met niemand een zinnig gesprek kan voeren. Problemen worden vermeden en overdekt door de uitnodiging te eten of te slapen. Het Zwitserleven is niet aan hem besteed. Hij houdt van problemen. Die zijn daar overigens ook gigantisch.

Brands vraagt of Poetin daar controversieel is.

Boland zegt dat hij zijn standpunt over Poetin daar niet kan uitleggen. Omdat Poetin naar de kerk gaat en hij niet, deugt Poetin wel en hij niet.

Brands gaat in op de liefde van zijn leven die Boland op Java ontmoette.

Boland had dat niet gedacht. Hij vroeg zich of of hij van de jongen zelf hield of van de Indonesiër in hem, maar kwam erachter dat het om de persoon zelf ging. Er gaat niemand boven hem, weet hij.

Brands komt terug op zijn vertalingen van Poesjkin, waarvoor hij de Martinus Nijhoff prijs ontving. Boland zegt dat na het Verzameld Werk deel 8 nog een laatste deel volgt.

Brands vraagt of het hem uitmaakt waar hij vertaalt, maar dat is niet het geval. Boland heeft aan een potlood en een papiertje genoeg en loopt daarmee graag door de bergen.

Brands herinnert zich dat hij de gedichten van Kafavis uit zijn hoofd leerde om de Griekse taal machtig te worden. Boland zegt dat hij dat eerder deed met Russische gedichten.

   

Hier een artikel in NRC van 6 september j.l. waarin Boland over zijn weigering schrijft om een medaille aan te nemen van Poetin.

Aangepast 15 december 2014 21:00 n.a.v. opmerking anonieme lezer.