Filmrecensie: 14 Kilómetres (2007), Gerardo Olivares

Gemarchandeer met vluchtelingen sterk in beeld gebracht.

Moet het zo? Kan het niet anders? Het zijn verzuchtingen die dagelijks geslaakt worden bij het zien van de beelden van vluchtelingen die dagelijks het fort Europa proberen te bereiken of vanuit het fort naar Groot-Brittannië willen omdat daar hun lotgenoten wonen. De Europese Unie wil meer grensbewaking instellen, maar of men daar de gelukszoekers, zoals ze denigrerend genoemd worden, mee buiten houdt is zeer de vraag. Het motto van 14 Kilómetres, ontleend aan Rosa Montero, luidt immers: ‘Zij zullen blijven komen, zij zullen blijven sterven, want uit de geschiedenis blijkt dat dromen niet te stuiten zijn.’

De film vertelt het verhaal van Buba, een automonteur uit Zuid Niger die ook nog eens verdienstelijk kan voetballen. Zijn broer Mukela haalt hem over hun geluk in Europa te beproeven. Niger is de armste staat op de wereld, veel toekomst heeft men daar niet. Dat geldt op een andere manier ook voor Violet die door haar moeder wordt uitgehuwelijkt maar het verdomd om met een oude man te trouwen en met behulp van een vriendin de boot pakt naar het noorden.

Fascinerend is de tocht die de drie over de rivier en over land door Niger ondernemen. In het noordelijke Agadez ontmoeten Buba en zijn broer Violet, die stil in een café in een hoekje zit. Buba heeft meteen al een oogje op haar. Samen trekken ze in een zwaar uitpuilende wagen door de Ténéréwoestijn. Aan de grens met Algerije zijn ze blootgesteld aan de luimen van een norse kolonel, maar tenslotte laat die hen door. Niet veel later worden ze door de chauffeur afgezet bij een punt vanwaar het nog een uur of drie vier lopen is naar Barghot. Ze dienen in noordoostelijke richting te lopen. Hijzelf gaat met de rest door naar Libië.

De broers staan wat onthand in de woestijn als zijn ze personen uit een toneelstuk van Samuel Beckett. Ze weten bij god niet welke kant ze op moeten en besluiten eerst maar eens te gaan slapen onder een paar acaciabomen. Tot verrassing van Buba voegt Violet zich daar bij hen. Ze weet aan de hand van de sterren ook welke kant ze op moeten. Haar vader was een zouthandelaar uit Timboektoe en zij vergezelde hem op zijn reizen. De tocht door de woestijn is echter loodzwaar. Tot overmaat van ramp komen ze halfdood weer bij de acaciabomen uit. Ze worden daar gevonden door rondtrekkende Touaregs. Helaas heeft Mukela de hitte niet overleefd. Buba en Violet herstellen in het kamp van de nomaden en zetten later hun tocht weer voort, Buba met zijn onafscheidelijke voetbal in zijn rugzak, die later bij de Marokkaanse grens zal worden afgepakt door een douanier met een neefje die wel blij zal zijn met de voetbal.

14 Kilómetres is een zeer boeiende roadmovie, die vervolgens richting Marokko voert met als doel Spanje te bereiken dat vanaf de straat van Gibraltar slechts veertien kilometer weg is, maar voor vluchtelingen een nauwelijks te nemen hindernis. Helaas is het scenario van de film af en toe wat voorspelbaar. Dit wordt echter goed gemaakt door ijzersterke beelden van de moeite die het Buba en Violet kost om hun doel te bereiken. Het gemarchandeer met vluchtelingen wordt door Gerardo Olivares sterk in beeld gebracht. De arrogantie van de mensensmokkelaar die hen financieel tot op het bot uitkleedt, beloften doet die hij nooit kan waarmaken en dan met gespeelde welwillendheid ook nog aan Buba vraagt of hij denkt dat hij soms met een ngo te maken heeft, spreekt boekdelen. De benarde situaties waarin Buba en Violet komen te verkeren, brengen hen tenslotte samen. Dat is tenminste iets in alle ellende.

Hier de trailer.