Als we niet uitkijken dan erodeert al onze kennis van de wereld
In onze digitale wereld bestaat de mogelijkheid om steeds
meer vast te leggen over ons leven en dat gebeurt dan ook in ruime mate. De
paradox is echter dat met die mogelijkheid ook meer verloren gaat. De digitale
data zijn kwetsbaar. Terwijl informatie op een steen duizend jaar meegaat, een
boek honderd jaar, is het digitale medium erg vluchtig. De vraag die Tegenlicht
stelt is of we straks te maken krijgen met een collectief geheugenverlies en
hoe we dat kunnen voorkomen.
De uitzending begint met de onbegrijpelijke verkoop van de
bibliotheek van het Koninklijk Instituut van de Tropen in Amsterdam. Omdat het
museum moest sluiten vanwege bezuinigingen, moest ook de bibliotheek weg.
Directeur Hans van Hartevelt vertelt dat het Ontwikkelingssamenwerking zelfs
niet bereid was de opslag van het eigen archief te bewaren. Gewilde delen van
de collectie werden verkocht, maar er bleef nog veel staan. Van Hartevelt acht
de informatie uit het predigitale tijdperk belangrijk voor nog te verrichten
historisch onderzoek. Een politicus die zijn mond vol heeft van kenniseconomie
moet toch op de eerste plaats kennis bewaren.
Een heel andere houding dan het ministerie voor Buitenlandse
Handel en Ontwikkelingssamenwerking, zoals dit departement tegenwoordig veelzeggend
genoemd wordt, straalt Brewster Kahle uit. Deze Amerikaanse internetondernemer
en digitale bibliothecaris is de oprichter van het Internet Archive in San Francisco. Dit is gemodelleerd naar de
aloude bibliotheek van Alexandrië, waar men de universele kennis van de wereld
wilde samenbrengen. Kahle zegt dat onze kennis van het verleden onmisbaar is.
Om die te bewaren scant hij regelmatig het steeds maar veranderende internet af.
Ook boeken worden gescand. Anders dan Google wil hij de informatie openstellen
in het publieke domein. Tegenwoordig bewaart hij zelfs ook papieren boeken. Zijn
streven is om van elk boek een exemplaar te bewaren en daarmee een wereldbrein
te bezitten.
Van Hartevelt was blij dat zich tenslotte toch nog iemand
meldde die graag het restant van de bibliotheek van het Tropenmuseum wilde
hebben. Dat bleek niet minder dan Ismail Serageldin, directeur van de Bibliotheka Alexandria in Egypte (zie foto). Hij mocht de collectie met een
geschatte waarde van honderd miljoen euro meenemen tegen betaling van de
vervoersprijs. Serageldin wil met zijn nieuwe bibliotheek, gefinancierd met
Arabisch geld, het verleden beheren en een laboratorium zijn voor toekomstig
onderzoek, net als gold voor de oude deels verwoeste bibliotheek, mooi verbeeld
in de film Agora
van Alejandro Aménabar. Zoals een individu een identiteit opbouwt en niet wil
dat dit verloren gaat, zo is het ook met het collectieve geheugen, dat ons
inzicht geeft in ons verleden.
In de Verenigde Staten is men bezig om oude banden van Nasa
bij elkaar te zoeken en over te zetten op duurzaam materiaal. Een van de
medewerkers vertelt dat veel banden uit 1966 en 1967 met beelden van de aarde
en van de maan, voordat men daar voet op zette, bijna verloren waren gegaan
omdat veel banden gerecycled zijn en er anderzijds bijna geen afspeelmateriaal
meer voor was. Hij stelt dat we liever vooruit kijken dan achteruit, maar dat
de toekomst steeds meer krimpt. Kunnen we nog verder denken dan een generatie
na ons?
De Long Now Foundation
stelt zich in op de lange termijn. Sommige problemen zoals honger in de wereld
zijn alleen op die termijn op te lossen. Men heeft een diskette van Rosetta ontwikkelt waarop informatie
staat die door verre nazaten ontcijferd kan worden.
De New Yorkse hacker Jason Scott tenslotte, zegt dat digitale
informatie snel verdampt omdat sites gewijzigd worden of opgeheven. Oude
informatie is vaak op nieuwe computers niet meer terug te halen. Hij zet al die
informatie met het programma Archive Team
Warrior terug.
Hier
heel veel meer informatie over de uitzending. Mensen die willen napraten kunnen
morgenavond terecht in Pakhuis de Zwijger
en tegenwoordig ook op locaties in de eigen buurt zoals in Groningen. Hans van Hartevelt
houdt in Pakhuis de Zwijger tegelijk zijn boek De verkwanseling van een kroonjuweel ten doop.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten