Traditionele agrarische leefwijze in Cambodja op zijn
retour
In fascinerende natuurbeelden van Cambodja laat Kalyanee Mam
ons zien we een drietal vormen van agrarische productie zien, die hun langste
tijd gehad lijken te hebben. Het gaat om de winning van palm en aardappelen in
de jungle van Noord Cambodja, vis in de Tonlé Sap rivier in het centrale
gedeelte van het land en de rijstwinning in een dorp dichtbij hoofdstad Phnom
Penh.
In dit drieluik komen ook drie hoofdrolspelers voor: het meisie
Sav, die de oudste is van een jong gezin en haar ouders veel werk uit handen
neemt door zelf palmstengels naar huis te brengen en aardappelen op te diepen, de
iets oudere jongen Sari die zijn vader helpt met vissen en de jonge vrouw Khieu
die haar moeder helpt met de rijstoogst, maar later naar de hoofdstad gaat om bij
te verdienen in de kledingindustrie. De fragmenten uit de verschillende gebieden
lopen door elkaar heen en zorgen voor een levendige sfeer.
Sav en haar familie leven nog op de oude manier in de jungle.
De vader vlecht manden en de moeder geeft de zuigeling de borst en ontluist een
dochter. De witte en gele vlinders gaan in de vierde maand naar Laos om kleur
te krijgen en komen in prachtige kleuren weer terug, zegt ze. Het hele gezin
gaat naar een stroompje om water te putten en zichzelf en de kleren te wassen. De
jungle wordt langzaam afgebroken waardoor hun levenswijze niet meer te handhaven
is. De moeder denkt dat zij en haar baby ziek zijn geworden van het voedsel dat
ze koopt en dat van anderen is of van het water dat verontreinigd is.
In de Tonlé Sap rivier zet de vader van Sari fuiken neer. Hij
vangt vooral meerval die hij aan het eind van de dag verkoopt. Sari heeft niet
lang op de middelbare sdchool gezeten omdat zijn ouders het financieel moeilijk
hadden en offert zich op zodat zijn broertjes en zusjes naar school kunnen en
niet, zoals veel dorpelingen, analfabeet te blijven. Tijdens de moesson worden
de open zijkanten van het huis op het water gedicht met plastic. De oudere
kinderen doen leerwerk, een jonger zoontje springt naakt in het water. Als hij
eruit komt maakt zijn vader grapjes over zijn piemel. Erg preuts zijn ze niet,
ondanks de moslimachtergrond. De visvangst valt later tegen. De vader wijt het
aan de geringe wind. Tenslotte stuurt hij Sari tegen zijn wil naar een gekapt
bos in het westen van het land om voor Chinezen een cassave plantage aan te leggen.
In het dorpje bij Phnom Penh plukt Khieu samen met haar moeder
en anderen rijst, terwijl de karbouwen die, tijdens het planten van nut zijn, vrij
lopen en storen. De moeder klaagt erover dat de oogst tegenvalt door gebrek aan
regen en dat haar man als houthakker zijn geld verzuipt. Ze heeft geld geleend
dat ze bij mondjesmaat aflost. Khieu behandelt haar vermoeide moeder met een
soort schraaptechniek over haar lichaam. Na de oogsttijd wordt ze naar Phnom
Penh gestuurd om een centje bij te verdienen. Op verzoek van haar moeder komt
ze voor het plantseizoen weer terug. De omstandigheden in de hoofdstad waren niet
optimaal. Khieu vond dat ze door het werken voor een ander twee levens leidde.
Als ze terug is ziet ze tractoren die het land bewerken in plaats van de
karbouwen. Ze zou het liefst zien dat ze in haar dorp een fabriek zou komen,
waardoor ze licht zouden hebben, geld en winkels.
De zeer betrokken Kalynee Mam praat op het eind van de
documentaire nog met Sari over hetgeen hij eerder tegen haar vertelde, namelijk
dat hij graag een diploma had gehaald waarmee hij goed betaald werk had
gevonden zodat hij een stukje land voor zijn ouders zou kunnen kopen. Het werk
voor de Chinezen valt hem tegen. Hij had liever een kantoorbaan gehad, zegt hij
met spijt.
Volgens de begeleidende tekst zou de documentaire gaan over
de bedreiging van de traditionele agrarische leefwijze in Cambodja, maar dat
kon ik niet aan de commentaarloze beelden aflezen. De rivier verandert
inderdaad zijn loop, maar doet dat steeds. Wat de huidige omstandigheden zoveel
slechter maakt, wordt in deze documentaire niet helemaal duidelijk. Daarover
biedt de documentaire Darwins nightmare
van Hubert Sauper over de agressieve baars in het Victoriameer, die de vissers
werkloos maakt, meer helderheid. Maar een mooie documentaire is het zeker.
Hier
de trailer, die begint met de jonge Sav die met ontbloot bovenlijf een
palmstengel kapt en in handzame stukken snijdt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten