In oorlogsgebieden maakt een comedian tenminste nog indruk
In de serie De magie
van de kunst volgt Linda Hakeboom cabaretier en stand up comedian Jan Jaap van
der Wal op zijn reis door de Balkan, waar deze theatervorm nog in de
kinderschoenen staat. De vooronderstelling dat theater maken in een gebied dat
nog maar net een oorlog achter de rug heeft, spannender is dan in Nederland
vormt voor Van der Wal een motief om daar naar toe te reizen. Hij wil niet
alleen met collega’s praten maar ook zelf optreden. Het gaat daar tenminste
ergens over, een grap kan daar nog invloed hebben, zegt hij. Linda Hakeboom
reist mee in zijn autobus en stelt prettige kritische vragen. Van der Wal dacht
dat hij in Nederland ook het verschil kon maken maar die misvatting wende in de
loop der tijd, zegt hij.
Als eerste plaats doet Van der Wal Zagreb aan, de hoofdstad
van Kroatië. Hij bekijkt de studio met het lekkende dak. Collega Milica zegt
dat zij geen subsidie krijgt. Ze gaat door omdat ze geschiedenis wil schrijven.
Samen rijden ze naar een oude schuur aan de rivier waar Milica ooit begon. In
de oorlog zou ze voor haar grappen zijn doodgeschoten of weggevoerd. Terug op
zijn hotelkamer loopt Van der Wal met een aantekenboekje rond om daar zijn vondsten
in op te schrijven. Omdat hij in het Engels optreedt legt hij zijn ideeën
liever vast. Dat er die avond maar twaalf personen opdagen vindt hij vooral
vervelend voor Milica.
In Belgrado, Servië ziet Van der Wal een ingestort gebouw en
bedenkt daar meteen een grap bij. Hakeboom vraagt hem naar de betekenis ervan.
Van der Wal legt uit dat hij hem daarmee beter de logica van de werkelijkheid begrijpt.
Hij herinnert zich de oudejaarsconference van Youp van ´t Hek uit 1995 waarin
die over deze oorlog sprak. Van der Wal was toen elf en wilde meteen zelf ook
cabaretier worden. Collega Ales Pirisic die van zijn leeftijd is, bevond zich
in die tijd in de oorlog en zegt dat men in die tijd ook grappen maakte. Hij
houdt er van de rand op te zoeken, al doet hij dat liever niet over het
voorbije conflict. Ze bezoeken de stad Lazarevac waar Ales gaat optreden.
Hoewel Van der Wal bedenkelijk is over de vele ouders met kinderen die op de
show afkomen, is hij enthousiast over het optreden. De onzekerheid over hetgeen
hen te wachten stond, levert mooie resultaten op, weet hij uit ervaring.
Mostar in Bosnië ligt nog behoorlijk in puin. De innemende
Miranda Loncar (zie foto) leidt Van der Wal rond door de stad. Ze heeft een krachtige positieve
instelling. De ruines doen haar weinig. Ze weet niet waarom. Misschien omdat de
oorlog betere mensen van hen maakte, die beter kunnen relativeren. Ze vertelt
dat ze na een busreis van tien uur kort optrad in Zagreb, maar had dat offer er
wel voor over. Van der Wal vraagt haar of hij grappen over Dutchbat kan maken.
Miranda denkt dat hij het kan proberen, ze hebben één beveiliger in de zaal. Ze
reageert spontaan op zijn kostuum met de sportschoenen eronder. Dat past
helemaal niet bij elkaar, roept ze. Ze weet niet hoeveel publiek er komt, maar
dat valt mee. Er zitten wel driehonderd mensen in de zaal, zegt Van der Wal
verbaasd. Hij besluit al om Srebrenica ter sprake te brengen. Hij begint zijn
show heel persoonlijk over zijn eigen besnijdenis, schakelt over op een bijzonde
gerecht met worst dat hij die middag gegeten heeft en komt dan bij Dutchbat.
Hij is nerveus, zegt hij tegen het publiek en neemt een slok bier om de stress
tegen te gaan. Hij vertelt over zijn tocht door de stad. Er is een sad route en
een happy route. In het eerste geval noemt een stand up comedian de mooie
kanten, in het tweede geval de droevige kanten. Een oorlog eindigt met een
souvenirshop, grapt hij. Hij is de eerste Nederlander die in Bosnië zijn werk
doet, zegt hij daar achter aan. Het grote applaus geeft aan dat men zijn grap
zeer waardeert.
Hier
de trailer van The Happy Sad route die volledig ook nog de toevoeging (and a comedian) heeft.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten