Fraai portret van een getormenteerde Zuid-Afrikaanse
dichteres
I belong to those who
abuse sex because the individual doesn’t count (Ik behoor tot degenen die seks
misbruiken omdat het individu niet telt) … Met deze regel uit een gedicht van
de sensuele en obstinate Zuid-Afrikaanse dichteres Ingrid Jonker (1933-1965) begint Black butterflies van Paula van der Oest.
Er komen meer gedichten van haar voor in de film, zoals het befaamde Die kind dat begint met de regel Die kind is nie dood nie, dat geïnspireerd
werd door haar ervaring met de pasjeswetten. Het werd voorgelezen door Nelson
Mandela, 29 jaar na de dood van Ingrid Jonker, in het Zuid-Afrikaanse
parlement. Ingrid Jonker leefde in de tijd van de apartheid, die door haar
vader Abraham werd beleden. Zij verzette zich er tegen met elke vezel in haar
lichaam en in haar gedichten.
Paula van der Oest levert met Black butterflies een fraai werkstuk af over haar leven met daarin
een sterke hoofdrol voor Carice van Houten (zie foto). De film is al
snel in 1960, als Ingrid, vijf jaar voor haar dood, in paniek raakt in zee
vanwege de sterke stroming. Een man redt haar. Hij blijkt de twintig jaar oudere
schrijver Jack Cope en heeft een huis aan het strand en een culturele kring om
zich heen heeft, zoals toneelschrijver Uys Krige en schrijver Eugene Maritz.
Ingrid is meteen gek op Jack, ongetwijfeld om haar vroegere echtgenoot Pieter, die
nog altijd met haar door wil, van zich af te schudden.
Samen met haar dochtertje Simone neemt ze haar intrek bij
Jack, die gescheiden van zijn vrouw Heleen en zijn twee zoons leeft. Hun passie
is heftig. Ingrid draagt een gedicht aan hem op met daarin de regels run towards the light, not away from it. Het
is niet voor niets dat ze deze regels voor hem schrijft, want Jack wil zich
niet binden aan zo’n uitputtende vrouw. Later gaat hij zelfs voor enkele
maanden terug naar zijn kinderen in Natal, om te schrijven en tot rust te komen.
Op dat moment is Ingrid zwanger van hem. Ze vertelt hem dat niet omdat ze niet
wil dat hij vanwege een verkeerde reden met haar zou trouwen en laat de vrucht
weghalen.
Als Jack merkt dat Ingrid tijdens zijn afwezigheid een
relatie had met Eugene Maritz, een andere schrijver, is hij jaloers en wil
niets meer van haar weten. Dat hij ook zijn vrouw Heleen gezien had doet Ingrid
op haar beurt weinig goed. Later komt er een verzoening tot stand, maar geen
verbintenis. Als Jack ontsteld is dat Ingrid ooit zwanger van hem was en de
band wil aanhalen, zegt Ingrid dat het daarvoor te laat is, dat ze er niet goed
in is om samen te leven. Ze gaat terug naar haar oudere zus Anna die vaak voor
Simone zorgt en als dat ook niet meer gaat, verschanst ze zich in een hotel of in
haar kinderkamer op het landgoed van haar vader. Tot ze, net als haar moeder,
in een inrichting belandt.
De moeizame relatie tussen Ingrid en Jack is een belangrijke
oorzaak van de latere zelfmoord van deze gepassioneerde vrouw met veel
moeilijke emoties. Ze werd daarnaast getormenteerd door de rechtse politieke
opstelling van haar vader, die meende dat de blanken het land dienden te leiden
en meer in hun mars hadden dan de zwarten. Daarbij had Ingrid een moeder met
psychische problemen die vroeg overleed. Wanhopig zoekt Ingrid veiligheid maar
kan die niet vinden. Ze probeert haar gevoelens op papier te zetten. Als Jack
haar in de inrichting bezocht heeft, neemt hij een handtas van haar mee met daarin
een slordige verzameling papieren en papiertjes. Samen met Uys Krige
reconstrueert hij de gedichten en maakt er de bundel Rook en offer van, dat later werd uitgegeven, genomineerd en
beprijsd. De erkenning mocht er niet slagen dat Ingrid haar wanhoop te boven
kwam. Nadat ze Jack een gedicht van Walt Whitman heeft gegeven met de regels Indien wij ergens heengaan, zullen wij er
samen heengaan,om samen het onbekende tegemoet te gaan… loopt ze de zee in.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten