Strijd om de macht over het menselijk bewustzijn
Wie heeft de macht over ons bewustzijn? Hoever reikt invloed
van de media op ons denken? Wat is de impact van de televisie? Dit soort
belangrijke vragen wordt sinds de opkomst van de massamedia regelmatig gesteld.
Marshall McLuhan schreef vijftig jaar geleden al dat het medium de boodschap
is. Hij bedoelde daarmee dat het niet uitmaakt wat er wordt uitgezonden. Niet
de inhoud is onderscheidend maar de manier waarop die gebracht wordt. Men kijkt
naar het nieuwsjournaal tijdens de koffie, om zich te laten informeren over de
wereld, maar ook als vermaak. Commentaar is niet mogelijk. Na afloop is men zo
overdonderd door alle beelden dat men daar niets meer aan toe te voegen heeft.
Esteban Safir parodieert deze bewustzijnstoestand, waarin we
onderworpen zijn aan de sturing door de media, met een psychedelisch sprookje,
dat begint en eindigt met een wijsje op een typemachine, als om het denkbeeldige
karakter van het verhaal aan te geven.
Er was eens een stad zonder stem. Iemand was er met de
stemmen vandoor gegaan. In de stad heerste stilte. Met woorden van deze
strekking begint La antena. In de
film wordt dan ook niet gesproken. De zwart wit beelden plaatsen ons terug naar
de begintijd van de film, met producties als The great dictator met Charlie Chaplin. La antena lijkt daar wel wat op. In de stad heerst de TV man, een
vreselijk heerschap met een nog vreselijker toupet. Hij heeft de stemmen van de
mensen in zijn kluis opgesloten. De enige stem, die van een vrouw met een kap
op (zie poster), werkt voor zijn televisiestation. Zijn doel is de hegemonie over de
inwoners te vestigen. Hij wordt bijgestaan door een fascistisch aandoende
militie, die niet zuinig is met geweld en wordt aangevoerd door een Rat Man die
ook de chauffeur van de TV man is.
Het verhaal is vanwege de vele intriges niet zo gemakkelijk
te volgen. Het is zeer gedramatiseerd en daarnaast ook absurdistisch met
televisie-voedsel uit een doos en een logo met een zes dan wel een negen erin.
Bij zoveel gespaarde punten kan men leren vliegen.
Een televisiereparateur, die in opdracht van de TV man werkt,
ziet zijn dochter Ana die opgehesen wordt tot het touw breekt, waardoor een
ballonman los schiet. Het kost de vader, die rondloopt met een kapot glas in
zijn bril, zijn ontslag.
Een brief voor Tomas, de blinde zoon van de vrouwelijke stem,
wordt op het verkeerde adres bezorgd. Op Calle Elipse 169. Buurmeisje Ana opent
de brief met daarin een vouwmodel voor een danseresje en een bril voor de
blinde Tomas. Ze zet de bril op, eet televisievoedsel en kijkt naar de
televisie. Later gaat ze naar Tomas, zet hem een helm op en helpt hem te
praten.
De moeder van Ana, een stug rokende verpleegster, leeft
gescheiden van haar man, de reparateur. De laatste mist haar want hij repareert
een gezamenlijke foto van hen met plakband. Ze leidt haar man naar Dr. Y, een
professor in het ziekenhuis, die experimenteert voor de TV man. Als het goed gaat,
krijgt de TV man het bewustzijn van de inwoners in handen. De experimenten
mislukken. De professor stelt vast dat een tweede stem de eerste ongedaan kan
maken. De TV man is boos en zoekt de reparateur, maar die ontsnapt. Samen met
zijn vrouw, Ana en Tomas gaat hij met ballonnen naar de plaats waar een oude
antenne staat om de stem van Tomas uit te zenden als tegenwicht tegen de stem
van de TV man.
Tot zover een versimpelde weergave van het verhaal, waarin
het niet ontbreekt aan symboliek zoals de opgeplakte tranen, de ruimtehelm van Tomas
met daarop de letters CCCP en de kruisiging van Tomas bij de antenne aan een immense
Jodenster, symbolen die tegelijk ook veel vragen oproepen. Mooi is het einde
waarin de officiële stem door de antenne tot zwijgen wordt gebracht. De woorden
komen weer terug en worden opgevangen in de hoofden van de inwoners.
De muziek is weemoedig met violen tot spannend met
pianoklanken. In de film sneeuwt het is het is koud, als om de
gevoelstemperatuur aan te geven. Hier de fraaie trailer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten