Filmrecensie: Katalin Varga (2009), Peter Strickland

Roemeense roadmovie over een weggestuurde moeder en haar jonge zoon

De Roemeense moeder Katalin Varga leeft met een geheim. Haar tienjarige zoon is niet van haar man Zsigmond, maar van een ander. Niemand weet dat echter. Zelf houdt ze het stil want ze vreest dat Zsigmond haar anders het huis uitzet. Als die daar echter toch een vermoeden van krijgt, gebeurt wat Katalin vreesde. Ze moet weg. Ze gaat op zoek naar haar zoon Orbán, die aan het spelen is en zegt dat ze naar haar zieke moeder gaan, elders in de streek. De jongen stribbelt tegen. Hij wil afscheid nemen van zijn vader, maar zijn moeder zit al op de wagen.

Katalin Varga is een roadmovie die zich met paard en wagen voltrekt door het fraaie landelijke Roemenië met bossen, groene weiden en heuvels. De moeder van Orbán heeft nog een appeltje te schillen met enkele personen uit haar jeugd. Tussendoor vangt Orbán af en toe iets op over het doel van de reis, maar veel duidelijkheid krijgt hij van zijn moeder niet.

In de buurt van het dorp waar ze haar jeugd doorbracht vinden ze onderdak bij een boer, die zolang wel voor het paard wil zorgen. Als Orbán slaapt gaat Katalin naar een kroeg waar de arrogante Gergely aanwezig is, een van de twee mannen die haar ooit verkracht hebben. Ze verleidt hem, neemt hem mee naar buiten en maakt hem dood terwijl ze op hem zit. Hij zegt nog dat niet hij maar zijn kompaan Antal Borlan de schuldige is, maar dat kan zijn leven niet meer redden. Daarna moeten de moeder en haar zoon vluchten voor twee mannen die wraak willen nemen op diens dood.

Ze slapen in een hut bij een schaapherder in de bergen en wandelen verder met slechts een koffer met hun benodigdheden (zie foto). Tot ze bij een groep mannen komen die aan het hooien zijn. De voorste is Antal die hen logies aanbiedt in zijn huis. Hij is al zeven jaar getrouwd met Etelka maar kinderen hebben ze nog niet. Het is een vloek, zegt Etelka tegen Katalin, terwijl ze de aardappelen schilt en Antal met Orbán speelt, die in Antal een vaderfiguur vindt die hij tijdens de reis met zijn zwijgzame moeder zo gemist heeft.

De mooiste scène speelt zich af tijdens een roeitocht op een rivier met Antal aan de spanen, Etelka in de boot en Katalin bij de voorplecht. Ze vertelt over de brute verkrachting in haar jeugd door twee mannen in een bos, die daarna vrolijk naar de kroeg gingen en haar aan haar lot overlieten. Antal is behoorlijk overstuur en ’s avonds laat vraagt hij Katalin vergiffenis. Katalin is echter teleurgesteld. Ze had zich haar wraak anders voorgesteld.

De afloop van de film is anders dan gedacht, maar daarover zal ik niets vertellen. Het is verbazingwekkend dat met enkele simpele gegevens, een moeder met een nare jeugdervaring en een tegenstribbelende zoon, de mooiste films gemaakt worden.  

Hier de trailer van deze debuutfilm van Peter Strickland, gefinancierd met de erfenis van zijn oom.